بررسی و ارزیابی وضعیت پایداری شهری بر اساس ابعاد رشد عمودی (نمونه موردی: مناطق ۷، ۸، ۱۰، ۱۲ و ۱۴ شهر اصفهان)

آثار اقتصادی و زیست­محیطی گسترش پراکنده مناطق شهری، صاحب­نظران مسائل شهری را به­سمت یافتن راهبردهایی برای مقابله با این امر کشاند و رشد عمودی به­عنوان راهبردی جامع برای مقابله با گسترش پراکنده مناطق پیرامونی شهرها مطرح­شد. هرچند، این راهبرد دارای مشکلات فراوانی بود. در این راستا، هدف تحقیق بررسی وضعیت پایداری در مناطق شمالی شهر اصفهان ( مناطق ۷، ۸، ۱۰، ۱۲ و ۱۴ ) بر اساس ابعاد رشد عمودی می­باشد. تحقیق حاضر از نظر ماهیت و روش، توصیفی و از نظر هدف، کاربردی است. داده­ها­ به دو طریق اطلاعات کتابخانه­ای و میدانی (پرسش­نامه سرپرست خانوار) جمع­آوری گردید. جامعه آماری شامل سرپرست خانوارهای مناطق مورد مطالعه بر اساس سرشماری ۱۳۹۵، برابر با ۲۸۴۵۲۰ نفر می­باشد که با استفاده از روش نمونه­گیری کوکران، ۳۸۴ نفر به­عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. از آزمون تی تک­نمونه­ای و معادلات ساختاری برای تجزیه­وتحلیل داده­ها، همچنین از مدل رتبه­بندی «Mabac» و نقشه­های توزیع فضایی هات اسپات، کریجینگ و خودهمبستگی مکانی جهت سطح­بندی و نمایش محدوده­ مورد مطالعه استفاده گردید. نتایج آزمون تی تک­نمونه­ای نشان­داد که وضعیت پایداری مناطق ۷، ۸، ۱۰، ۱۲ و ۱۴ بر اساس ابعاد رشد عمودی، پایین­تر از حد مبنای ۳ بوده است. به این معنی که تمامی مناطق در وضعیت مطلوب قرار ندارند. نتایج حاصل از معادلات ساختاری حاکی از آن است که بیشترین ضریب تاثیر ابعاد رشد عمودی، به­ترتیب مربوط به کالبدی-زیرساختی و اجتماعی- فرهنگی با ارزش ۳۰۱/۰ و ۲۹۷/۰  می­باشد. نتایج مدل رتبه­بندی «ماباک» نشان­داد که منطقه ۱۰ با مقدار ۶۳۶/۸- در رتبه اول، منطقه ۸ با مقدار ۷۱۴/۸- در رتبه دوم، منطقه ۷ با ۸۲۱/۸- در رتبه سوم، منطقه ۱۲ با  ۰۲۹/۹- در رتبه چهارم و نهایتا منطقه ۱۴ با مقدار ۵۷۷/۹- در رتبه پنجم قرار گرفتند. به­طور کلی، می­توان نتیجه گرفت که از بین مناطق شمالی شهر اصفهان، منطقه ۸ و ۱۰ دارای وضعیت مناسب رشد عمودی و منطقه ۱۲ و ۱۴  دارای وضعیت نامناسب رشد عمودی در جهت دست­یابی به شاخص­های پایداری می­باشند؛ از این­رو توجه جدی مسئولین ذی­ربط به منطقه ۱۴و۱۲ را می­طلبد.

Keywords:

پایداری شهری , رشد عمودی , شهر فشرده , شهر اصفهان