شناسایی و اولویت بندی موانع امنیت و توسعه در شهرهای مرزی (نمونه موردی: شهر کامیاران)

شهرهای مرزی، از جمله کامیاران، به­دلیل موقعیت ژئوپلیتیکی خاص خود، با مجموعه ای پیچیده از چالش ها در حوزه امنیت و توسعه مواجه­اند. این مسائل، نه­تنها پایداری محلی را تهدید می کند بلکه می تواند تبعات گسترده تری بر امنیت ملی داشته باشد. درک دقیق و سلسله مراتبی این موانع، گام نخست برای برنامه ریزی استراتژیک و مداخلات موثر است. سوال اصلی پژوهش این است که موانع اصلی موثر بر امنیت و توسعه در شهر مرزی کامیاران کدامند؟ و روابط ساختاری و میزان تاثیرگذاری آن ها بر یکدیگر چگونه است؟این پژوهش کاربردی، با رویکرد توصیفی-تحلیلی، به بررسی موانع امنیت و توسعه در کامیاران پرداخته است. داده ها از طریق نظرسنجی از ۳۰ نفر از خبرگان حوزه شهری و جامعه شناسان، با استفاده از روش «دلفی» جمع آوری شد. برای تحلیل عمیق ۱۸ مانع شناسایی شده و بررسی روابط علی و معلولی و میزان تاثیرگذاری آن ها، از مدل سازی ساختاری تفسیری (ISM) و نرم افزار میک مک (MICMAC) استفاده گردید. نتایج مدل «ISM» نشان­داد که موانع بر اساس میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری، در پنج سطح مختلف قرار می گیرند. بر خلاف تصور اولیه، قاچاق کالا و مواد مخدر، بیکاری و فقر و منابع مشترک مرزی، که در بالاترین سطح نمودار روابط قرار داشتند، بیشتر متغیرهای وابسته و پیامد عوامل ریشه ای تر محسوب می شوند. بیکاری و فقر با قدرت نفوذ ۵ و منابع مشترک مرزی با قدرت نفوذ ۱۳) در مقابل"توپوگرافی کوهستانی "کمبود زیرساخت های ارتباطی، ساختار ناهمگن  و عدم دسترسی عمومی با بالاترین قدرت نفوذ (۱۸)، به­عنوان موانع زیرساختی و ساختاری و محرک های کلیدی شناسایی شدند. تحلیل «MICMAC» نیز حاکی از آن است که ۱۷ مورد از ۱۸ مانع شناسایی­شده، در دسته متغیرهای پیوندی قرار می گیرند که هم قدرت نفوذ بالا و هم وابستگی بالایی دارند. این امر نشان دهنده پیچیدگی و درهم تنیدگی این موانع است که حل آن ها نیازمند رویکردی جامع و هم زمان است. این پژوهش به این استنتاج مفهومی دست یافت که مشکلات ظاهری امنیت و توسعه در کامیاران (نظیر قاچاق و بیکاری)، عمدتا پیامدهای عوامل ریشه ای تر و ساختاری (مانند: ضعف زیرساخت ها، فساد اداری و ناهماهنگی های مدیریتی) هستند؛ بنابراین راه حل پایدار برای ارتقای امنیت و توسعه در شهر مرزی کامیاران، در گرو تمرکز بر موانع بنیادین و محرک با قدرت نفوذ بالاتر است که نیاز به اتخاذ راهبردهای جامع و یکپارچه توسط مسئولین و نهادهای ذی ربط دارد.

Keywords:

امنیت , امنیت پایدار , توسعه , مدلسازی ساختاری–تفسیری(ISM) , شهر کامیاران