نقش اعمال معنوی اسلامی در تقویت تاب آوری: مروری بر صبر و شکر در بهزیستی روان شناختی

این مرور روایی به بررسی نقش اعمال معنوی اسلامی، به ویژه صبر، شکیبایی، پایداری، شکر و سپاس گزاری در تقویت تاب آوری روان شناختی و بهزیستی می پردازد. هدف اصلی این مطالعه، ارزیابی نقادانه ادبیات رو به رشد در این حوزه است که ریشه های الهیاتی اسلامی را با شواهد تجربی روان شناختی پیوند می دهد تا اهمیت این مفاهیم را در مواجهه با چالش های معاصر سلامت روان برجسته سازد. موضوعات کلیدی مورد بررسی شامل مبانی تاریخی و نظری صبر و شکر، مکانیزم های آن ها در تقویت تاب آوری، صبر به عنوان سپری شناختی-معنوی در برابر ناملایمات و شکر به عنوان محرکی برای عواطف مثبت—و مشارکت هم افزای آن ها در بهزیستی جامع است. یافته های مهم از مطالعات اخیر (۲۰۲۳–۲۰۲۵) نشان دهنده اثربخشی این مفاهیم در کاهش استرس و ارتقای سازگاری در زمینه هایی مانند جابه جایی پناهجویان، محیط های آموزشی و همه گیری کووید-۱۹ است که با مفاهیمی نظیر رشد پس از سانحه و روان شناسی مثبت هم راستا هستند. تاملات نقادانه، نقاط قوت مداخلات حساس به فرهنگ را برجسته می کنند، اما کاستی هایی از جمله کمبود تحقیقات طولی، تنوع در تفاسیر بین فرهنگی و چالش های سکولاریزه کردن این اعمال بدون کاستن از عمق معنوی آن ها را شناسایی می کنند. این مرور نتیجه می گیرد که صبر و شکر ابزارهای تحول آفرینی برای استراتژی های فراگیر سلامت روان ارائه می دهند و پیشنهاد می کند که تحقیقات آینده باید بر توسعه معیارهای استاندارد، بررسی جمعیت های متنوع و یکپارچه سازی این اعمال با دیگر فضایل اسلامی تمرکز کنند تا روان شناسی مبتنی بر ایمان را پیش ببرند. این تلفیق بر پتانسیل این مفاهیم برای غنی سازی گفتمان های جهانی تاب آوری از طریق احترام به تنوع فرهنگی و معنوی تاکید دارد.

Keywords:

روان شناسی اسلامی , تاب آوری مبتنی بر ایمان , صبر , شکر , مداخلات حساس به فرهنگ