ارزیابی تاثیر فضاهای سبز خطی و مسیرهای دوچرخه بر جزیره حرارتی و رفاه شهری در اقلیم سرد: مطالعه موردی زنجان

پدیده جزیره حرارتی شهری (UHI) یکی از چالش های مهم زیست محیطی شهرهای امروزی است که به ویژه در اقلیم های سرد، آثار متقابل بر انرژی، سلامت و رفاه شهروندان دارد. این پژوهش با هدف ارزیابی تاثیر فضاهای سبز خطی و مسیرهای دوچرخه بر کاهش جزیره حرارتی و ارتقای رفاه شهری در شهر زنجان انجام شده است. روش تحقیق به صورت تحلیلی–مقایسه ای بوده و داده ها از طریق تصاویر ماهواره ای (Landsat ۸)، سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)، پرسشنامه و تحلیل های آماری گردآوری شد. نتایج نشان داد که میانگین دمای سطح زمین در مناطق دارای فضاهای سبز خطی و مسیرهای دوچرخه بین ۱٫۵ تا ۲٫۵ درجه سانتی گراد کمتر از میانگین کل منطقه است. همبستگی بین پوشش سبز و کاهش دما در محدوده ۰٫۶۵ تا ۰٫۸۱ و بین مسیرهای دوچرخه و شاخص رفاه شهری در محدوده ۰٫۶۰ تا ۰٫۸۱ برآورد شد که بیانگر اثر قابل توجه این زیرساخت ها بر بهبود شرایط محیطی و اجتماعی است. یافته ها نشان می دهد که توسعه هم زمان شبکه های سبز و مسیرهای دوچرخه، علاوه بر کاهش اثرات حرارتی، موجب افزایش فعالیت بدنی، سلامت روانی و رضایت اجتماعی ساکنان می شود. همچنین، مناطق جنوبی و شمالی زنجان به دلیل کمبود زیرساخت های سبز و مسیرهای فعال، بیشترین شکاف در رفاه و دما را دارند. در نتیجه، برنامه ریزی یکپارچه و متوازن برای گسترش فضاهای سبز خطی و مسیرهای دوچرخه در اقلیم های سرد، می تواند ابزاری موثر در تحقق توسعه پایدار شهری و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان باشد.

Keywords:

فضاهای سبز خطی , مسیرهای دوچرخه , جزیره حرارتی شهری , رفاه اجتماعی , شهر زنجان