تحول در نظام اعتبار سنجی گذار از الگوی وثیقه محور به اعتبار سنجی هدفمند

آوای عدالت اقتصادی نظام بانکی ایران در حال حاضر بر پایه وثایق فیزیکی سنگین استوار است که منجر به حبس داراییهای مولد و محرومیت سیستماتیک کار آفرینان، بنگاه های کوچک و متوسط و اقشار فاقد وثیقه از دسترسی به منابع مالی شده است. این پژوهش با هدف تحلیل ضرورت استراتژیک گذار از نظام سنتی وثیقه محور به اعتبار سنجی هدفمند انجام شده که میتواند به توزیع عادلانه تر منابع مالی و افزایش بهره وری اقتصادی منجر شود. این مطالعه با رویکرد مروری نظام مند اجرا گردید. داده های مرتبط از پایگاه های اطلاعاتی معتبر با استفاده از کلیدواژه های تخصصی استخراج شد. مطالعات انتخاب شده پس از پالایش سیستماتیک، با روشهای تحلیل محتوا و تحلیل تماتیک مورد بررسی قرار گرفته و یافته های آنها استخراج و ترکیب گردید. یافته ها نشان میدهد اعتبار سنجی هدفمند با بهره گیری از فناوریهای نوین هوش مصنوعی کلان داده، یادگیری ماشین ارزیابی چند بعدی و آینده نگر ریسک اعتباری را میسر می سازد. در این رویکرد شاخصهایی فراتر از دارایی مانند سابقه اعتباری، توان مالی واقعی، ثبات درآمدی الگوهای رفتاری و توجیه پذیری طرح برای ترسیم دقیق تر ظرفیت بازپرداخت به کار گرفته می شود. پیاده سازی این پارادایم ضمن کاهش وابستگی به وثیقه شمول مالی را گسترش داده، تخصیص منابع را بهینه می کند و با امتیازدهی اعتباری و قیمت گذاری مبتنی بر ریسک، به کاهش نرخ نکول و تقویت ثبات نظام بانکی می انجامد. این تحول یک الزام راهبردی برای ارتقای بهره وری اقتصادی و توسعه پایدار است.

Keywords:

اعتبار سنجی هدفمند , نظام وثیقه محور , امتیازدهی اعتباری , ریسک اعتباری , ملاحظات فقهی