چالش های حقوق شهروندی و فناوری های نوین کشف جرم

در دوران معاصر، بهره گیری از فناوری های نوینی چون تجزیه و تحلیل داده های ژنتیکی (از جمله آزمایش DNA، بررسی شواهد بیولوژیک و اثرانگشت)، هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و ابزارهایی مانند فناوری تشخیص چهره، تحولی چشمگیر در نظام عدالت کیفری ایران ایجاد کرده است. این فناوری ها با افزایش دقت و سرعت در کشف جرم و شناسایی مجرمان، نقش موثری در ارتقای کارایی نظام قضایی ایفا می کنند؛ با این حال، کاربرد گسترده آن ها چالش های مهمی را در زمینه صیانت از حقوق شهروندی، به ویژه حق دفاع و حفظ حریم خصوصی متهمان، به وجود آورده است. پژوهش حاضر با رویکردی تحلیلی-توصیفی و نگاهی انتقادی، به بررسی ابعاد حقوقی و فقهی فرصت ها و تهدیدهای ناشی از بهره برداری از فناوری های نوین در فرایند کشف جرم می پردازد. نتایج نشان می دهد تحقق عدالت کیفری فناورانه مستلزم ایجاد توازن میان استفاده از ادله علمی جدید و رعایت اصول آیین دادرسی، ملاحظات شرعی و اخلاقی است. در نهایت، بر ضرورت بازنگری در سیاست گذاری های حقوقی کشور با هدف صیانت از کرامت انسانی و حقوق بنیادین متهم تاکید می شود.

Keywords:

فناوری های نوین , داده های ژنتیکی , کشف جرم , حقوق شهروندی , حریم خصوصی