کاوش علل ناکارآمدی شهرهای جدید در تحقق جذب پایدار جمعیت در ایران با تاکید بر نمونههای موردی (پرند صدرا و بهارستان)

رشد شتابان جمعیت شهری و افزایش نرخ جمعیت شهر نشینی همچنین مهاجرت گسترده به کلان شهرهای ایران طی دهه های اخیر چالشهایی نظیر افزایش هزینه های زندگی، کمبود مسکن، نابرابری فضایی و آلودگی محیطی را به همراه داشته است. در پاسخ به این بحرانها سیاست احداث شهرهای جدید از دهه ۱۳۶۰ به عنوان راهکاری برای کنترل رشد بی رویه شهرهای بزرگ و توزیع متعادل جمعیت در دستور کار قرار گرفته است. با این حال تجربه چند دهه اجرای این سیاست نشان میدهد که بسیاری از شهرهای جدید نتوانسته اند اهداف اولیه خود همچون جذب پایدار جمعیت، کاهش فشار بر کلان شهرها و ایجاد قطبهای مستقل سکونتی اقتصادی را جامه عمل بپوشانند. بر این اساس، پرسش اصلی این پژوهش آن است که چه عواملی در ناکارآمدی شهرهای جدید ایران نقش داشته اند؟ این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و بر پایه مطالعات کتابخانهای و اسنادی به بررسی سه نمونه موردی از شهرهای جدید پرند، صدرا و بهارستان پرداخته و از طریق تحلیل تطبیقی عوامل، کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و مدیریتی موثر بر وضعیت کنونی آنها را شناسایی مینماید. نتایج پژوهش نشان میدهد که ضعف زیرساختهای حمل و نقل، کمبود فرصتهای شغلی درون شهری، کیفیت پایین خدمات عمومی و رویکرد بالا به پایین در برنامه ریزی از مهمترین موانع تحقق اهداف شهرهای جدید بودهاند. این یافتهها ضرورت بازنگری در سیاست گذاریهای کلان تمرکز بر توسعه زیرساختی و اقتصادی و مشارکت محور کردن فرآیند برنامه ریزی شهری را مورد تاکید قرار میدهند.

Keywords:

شهرهای جدید ایران , جذب , جمعیت , برنامه ریزی , فضایی , تمرکزگرایی , برنامه از بالا به پایین