آیا نرخ ارز رسمی در ایران از نرخ ارز بازارهای موازی و سایه تبعیت می کند؟

نرخ ارز بازار موازی و نرخ ارز مورد محاسبه در بازار طلا، نقش کلیدی در فرآیند تصمیم گیری عوامل اقتصادی دارد و در عین حال این نرخ ها توسط مکانیزم بازار تعیین می شوند، لذا می توان آن ها را منعکس کننده انتظارات عوامل اقتصادی در نظر گرفت. این پرسش مطرح می شود که آیا سیاست گذار ارزی نیز در تعیین و اعلام نرخ رسمی، به نرخ بازارهای موازی و سایه توجه دارد؟ و آنها را در تعیین نرخ رسمی درنظر می گیرد؟ این مقاله به بررسی روابط بین نرخ رسمی (به طور خاص نرخ اعلامی دلار آمریکا)، نرخ موازی و نرخ سایه با استفاده از داده های روزانه مربوط به بازه زمانی از ابتدای سال ۱۳۸۹ تا پایان خرداد ماه ۱۴۰۳ می پردازد. در این پژوهش، به کمک مدل جمعی تعمیم یافته  (GAM)، اثرگذاری نرخ موازی و بازار سایه بر نرخ رسمی بر پایه تابع هموارساز از خانواده گاوسین مورد بررسی قرار گرفت که نتایج به دست آمده حاکی از اثرگذاری نرخ بازارهای موازی و سایه بر تعیین نرخ رسمی به صورت روابط غیرخطی می باشد؛ به طوری که ۹۹.۶ درصد تغییرات نرخ رسمی توسط مدل توضیح داده می شود. به عبارت دیگر، سیاست گذار ارزی در اعلام نرخ رسمی به مقادیر جاری و گذشته نرخ های بازار موازی و سایه توجه داشته و در جهت کاهش جایزه بازار موازی و سایه نرخ گذاری می نماید.

Keywords:

نرخ رسمی , نرخ موازی , نرخ سایه , مداخله در بازار ارز , مدل جمعی تعمیم یافته (GAM)