نقش بازارسرمایه در تکمیل چرخه سرمایه گذاری جسورانه؛ تحلیل موانع و ارائه مدل های خروج جایگزین در ایران

گذار از اقتصاد منبع محور به اقتصاد دانش بنیان در ایران، نیازمند یک نظام تامین مالی تخصصی است که در آن سرمایه گذاری جسورانه نقش محوری را ایفا می کند. با این حال، شواهد نشان می دهد که چرخه حیات این سرمایه گذاری ها در مرحله نهایی، یعنی استراتژی خروج، دچار انسداد ساختاری شده و نرخ بازده داخلی صندوق ها را به زیر ۱۸ درصد کاهش داده است. پژوهش حاضر با رویکردی انتقادی و مرور نظام مند ادبیات، به آسیب شناسی تعامل میان بازار سرمایه و اکوسیستم استارتاپی ایران می پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که این ناکارآمدی ریشه در سه چالش بنیادین دارد: نخست، پارادوکس ارزش گذاری ناشی از تضاد میان معیارهای سنتی سودمحور در بورس و ماهیت رشدمحور دارایی های نامشهود استارتاپی؛ دوم، خلا نهادی و حقوقی شامل فقدان ابزارهای نوین نظیر شرکت های خرید با هدف ویژه و سهام دوکلاسه که منجر به مقاومت بنیان گذاران در برابر عرضه اولیه می شود؛ و سوم، ضعف بازار ادغام و تملیک که تحت تاثیر محدودیت های قانونی مانند ماده ۱۷ قانون رفع موانع تولید و انزوای مالی ناشی از تحریم ها، خروج از طریق فروش به شرکت های بزرگ را مسدود کرده است. همچنین، مداخله دولت از طریق صندوق های عمومی بدون برنامه خروج مشخص، منجر به اثر بیرون راندن بخش خصوصی شده است. در نهایت، این پژوهش راهکارهای عملیاتی شامل ایجاد سندباکس نظارتی به منظور ارزش گذاری ترکیبی مشابه مدل KOSDAQ، اصلاح استانداردهای حسابداری برای سرمایه ای دیدن هزینه های رشد، تصویب چارچوب قانونی سهام ممتاز و تاسیس صندوق های با مشوق های مالیاتی مشابه مدل Yozma را برای برون رفت از بن بست فعلی و تبدیل ایران به هاب سرمایه گذاری منطقه پیشنهاد می دهد.

Keywords:

سرمایه گذاری جسورانه , استراتژی خروج , عرضه اولیه عمومی , ادغام و تملیک (M&A) , شرکت های خرید با هدف ویژه (SPAC)