معناسازی حماسه در سینما؛ مطالعه تطبیقی فیلم ۲۳ نفر و منابع اقتباس شده از آن

اقتباس، خون حیات بخش دنیای سینما و تلویزیون است. بسیاری از فیلمهای مشهور جهان بر مبنای رمان، نمایشنامه و ماجرای واقعی ساخته شده اند. سینمای دفاع مقدس نیز که بر اساس مطالعات ژانری شمایل مختص خود را یافته، در طول حیات خود بارها با بهره گیری از اقتباس، آثاری را تولید کرده است. آثاری که گاهی مغایر با الگوی سینمای دفاع مقدس است و از مولفه های این سینما بومی فاصله دارد. این مسئله اهمیت اقتباس و پژوهش های مرتبط با آن را در حوزه دفاع مقدس دو چندان می سازد. مطالعات پژوهشی در حوزه اقتباس اغلب با رویکرد تطبیقی انجام می شود. مطالعات تطبیقی نخستین میزان وفاداری اثر بر منبع اقتباس را معیار ارزیابی قرار می دادند؛ اما مطالعات نوین این قضاوت را کامل نمی داند و وجوه دیگری را در نظر می گیرد. نگارنده این پژوهش به دنبال یافتن وجوه دیگری برای ارزیابی یک اثر اقتباسی، به مطالعه تطبیقی یکی از اقتباس های موفق سینمای دفاع مقدس پرداخته است و به این منظور با روش توصیفی-تحلیلی به دنبال پاسخ این سوال است که میان فیلم ۲۳ نفر و منابع اقتباس شده از آن چه فرایندی طی شده که به تولید یک اثر موفق دفاع مقدس منجر شده است؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که فیلم ۲۳ نفر فرایندی را در اقتباس از یک واقعیت تاریخی طی کرده و جزییات این فرایند در شکل گیری اثری موفق موثر بوده است. این فرایند شامل گردآوری اطلاعات تکمیلی پیرامون وقایع و تدوین آثار مکتوب، ساخت مستندهایی مجموعه مستند و مستند سینمایی در روایت داستانی، نگارش فیلمنامه اثر در قالب یک ساختار و استفاده از راشهای مستند در روایت فیلم داستانی است.

Keywords:

ادبیات تطبیقی , اقتباس ادبی , اقتباس سینمایی , ادبیات دفاع مقدس , سینمای دفاع مقدس