روابط آیت الله سید محمدهادی میلانی با جریان های روشنفکری

آیت الله سیدمحمدهادی میلانی از عالمان دینی طراز اول ایران در تاریخ ایران معاصر به شمار می آید که زندگی، آثار و فعالیت های وی از جنبه های مختلف قابل‎بررسی و ارزیابی است. از نظر فعالیت در عرصه های اجتماعی و سیاسی، مهم ترین دوره زندگی وی، زمان حضورش در مشهد مقدس بود. در این دوره، افزون بر این که به‎عنوان مجتهد و مرجع طراز اول در سطح ایران و جهان تشیع شناخته شد، حوزه علمیه مشهد را متحول کرد و اعتبار بخشید و در رویدادهای سیاسی دهه ۱۳۴۰ش. نقش رهبری و تعیین‎کننده داشت. در بستر همین نقش و فعالیت ها، با گروه ها، انجمن ها، احزاب و جریان های مختلف فکری، مذهبی و سیاسی ارتباط برقرار کرد؛ ازجمله آنها، جریان های روشنفکری، به ویژه روشنفکری دینی بود که آیت الله میلانی از ابتدای ورود به مشهد تا آخرین سال‎های حیات با آنها مرتبط بود. در این مقاله با شیوه توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر اسناد، این ارتباط تحلیل و ارزیابی شده است. نتایج این بررسی نشان می دهد ویژگی های شخصی و عملکردی آیت الله میلانی، سبب گرایش و جذب قشر تحصیل‎کرده جوان و جریان های روشنفکری، به‎ویژه روشنفکران دینی مشهد به سوی ایشان شد. نتیجه این امر، برقراری ارتباطی دوسویه بود که در دو مرحله یا وضعیت تعاملی و انتقادی قابل‎تعریف است. در ارتباط تعاملی، آیت الله میلانی بیشتر به‎عنوان حامی افراد و جریان های روشنفکری عمل می کرد. این وضعیت برای همیشه پابرجا نبود و به سبب تغییر در شرایط سیاسی و نیز تغییر در رویکردها و نوع فعالیت های طرفین، در اواخر عمر آیت الله به حالت انتقادی و گاه تقابل تبدیل شد.

Keywords:

آیت الله میلانی , روشنفکری دینی , کانون نشر حقایق , تعامل و تقابل.