جشن ها و سوگواری های ملی در عصر آل بویه: بازتابی از هویت ایرانی

مقاله حاضر به بررسی نقش آیین های ملی و سوگواری ها در بازسازی و تثبیت هویت ایرانی در عصر آل بویه می پردازد. آل بویه، به عنوان یکی از سلسله های ایرانی تبار در دل خلافت عباسی، با احیای آیین های باستانی چون نوروز، مهرگان، چهارشنبه سوری، آب پاشان و زادروز، کوشیدند تا پیوندی میان میراث فرهنگی ایران پیش از اسلام و ساختار سیاسی اسلامی برقرار کنند. این آیین ها نه تنها جنبه های نمادین و اسطوره ای داشتند، بلکه با مشارکت گسترده مردم، به ابزاری برای تقویت همبستگی اجتماعی و مشروعیت سیاسی بدل شدند. در کنار جشن ها، آیین های سوگواری نیز جایگاه ویژه ای در فرهنگ آل بویه داشتند. از سوگ سیاوش و ایرج در اسطوره های ملی گرفته تا عزاداری های رسمی برای علما و رجال سیاسی، همگی نشان دهنده استمرار سنت های ایرانی در مواجهه با مرگ بودند. حکومت آل بویه با رسمی کردن آیین هایی چون عزاداری عاشورا و برگزاری مراسم باشکوه برای درگذشتگان، هویت ایرانی را در قالبی اسلامی بازتعریف کرد. این مقاله با بهره گیری از منابع تاریخی و ادبی، نشان می دهد که آل بویه چگونه از ابزار فرهنگ برای بازسازی هویت ملی بهره گرفتند. آن ها با احیای تقویم خورشیدی، اسطوره های ملی، زبان فارسی و آیین های مردمی، الگویی از حکومت داری فرهنگی را بنیان نهادند که در تاریخ ایران پس از اسلام کم نظیر است. هویت ایرانی در این دوره، نه در تقابل با اسلام، بلکه در امتداد آن، خود را بازآفرینی کرد.

Keywords:

آل بویه , هویت ایرانی , آیین های ملی , نوروز , سوگواری ها