تفکر منطقی در منظومه ی خسرو و شیرین نظامی گنجوی از دیدگاه آلبرت الیس

این پژوهش با هدف تحلیل مولفههای تفکر منطقی در منظومه ی حماسی عاشقانه «خسرو» و «شیرین نظامی گنجوی از منظر نظریه ی «عقلانی عاطفی- رفتاری آلبرت الیس به بررسی عمیق ابعاد روانشناختی شخصیتهای اصلی این اثر کلاسیک ادبی می پردازد. مسئله ی مورد مطالعه چگونگی تجلی باورهای منطقی و غیر منطقی به ویژه مولفههایی چون «بایدگرایی مطلق»، «فاجعه سازی»، «استدلال هیجانی»، تحمل ناکامی پایین» و «پذیرش بی قید و شرط زندگی در شخصیتهای خسرو و شیرین، و دیگر عناصر داستانی و تاثیر آنها بر کنشها و سرنوشتشان است اهداف اصلی این تحقیق شامل شناسایی و دسته بندی این باورها در شخصیتها تحلیل رابطه ی میان باورهای غیر منطقی و پریشانیهای عاطفی- رفتاری و بررسی نقش تفکر منطقی در سازگاری شخصیتها با واقعیتهای زندگی است. روش پژوهش کیفی و توصیفی- تحلیلی بوده و بر پایهی تحلیل محتوای ابیات و فرازهای کلیدی منظومه خسرو» و «شیرین با ارجاع به مبانی نظری REBT آلبرت الیس استوار است در این راستا، ابیات مرتبط با افکار،احساسات و رفتارهای شخصیتها،استخراج و بر اساس مولفههای نظریه الیس مورد واکاوی قرار گرفته اند. یافته های پژوهش نشان میدهد که باورهای غیر منطقی به ویژه در شخصیت خسرو نقش بسزایی در ایجاد بحرانهای عاطفی تصمیم گیریهای شتاب زده و در نهایت ناکامی او در دستیابی به روابط پایدار و رضایت بخش داشته است. شخصیت شیرین نیز در مواردی گرچه با چالشهایی روبرو،بوده اما نمونههایی از تفکر منطقی و توانایی پذیرش واقعیت را به نمایش میگذارد که به مدیریت بهتر موقعیتهای دشوار کمک کرده است. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که چارچوب نظری REBT ابزار تحلیلی قدرتمندی برای درک عمیقتر شخصیت پردازی و مضامین روان شناختی در ادبیات کلاسیک فارسی فراهم می آورد و نشان میدهد چگونه الگوهای فکری چه منطقی و چه غیر منطقی مستقیما بر تجربیات زیسته ی شخصیتها تاثیر میگذارند. این پژوهش، با تلفیق ادبیات و روان شناسی درک نوینی را ارائه داده و بر اهمیت تفکر منطقی در زندگی فردی و اجتماعی تاکید می ورزد.

Keywords:

آلبرت الیس , باورهای غیر منطقی , تفکر منطقی , خسرو و شیرین نظامی , نظریه عقلانی عاطفی-رفتاری (REBT)