استیلاد؛ حق زوج یا زوجه؟

در طول تاریخ بشری همواره فرزندخواهی به عنوان پدیده ای لاینفک از ذات نوع انسان مطرح بوده است، اما در عصر جدید مسائلی حول این مساله فطری به وجود آمده است از جمله اینکه در زندگی مشترک این حق به کدام یک از زوجین اختصاص دارد؟ این سوال و موارد مشابه آن ظاهرا نزد قدما و متاخرین اهمیت چندانی نداشته لذا به طرح و بحث حول آن نپرداخته اند. اما فقهای عصر جدید در کتب فتوایی خود صراحتا به این موضوع پرداخته اند. با توجه به اهمیت بحث حاضر و عدم بحث استدلالی در این رابطه و کافی نبودن پژوهش های فقهی در این موضوع اعم از مقاله و کتاب، به نظر می رسد ضرورت بحث پیرامون آن توجیه می شود. داده های این نگاشته به شیوه فیش نویسی کتابخانه ای گردآوری شد و به روش انتقادی استدلالی بعد از بیان و نقد دیدگاه های موجود در رابطه با حق استیلاد و اختصاص آن به یکی از طرفین با استناد به ادله لزوم معاشرت به معروف به بیان دیدگاهی جدید تحت عنوان استیلاد حق للزوجین پرداخت. نتایج پژوهش نشان داد که دو قول در مساله وجود دارد حق استیلاد برای زوج و حق استیلاد برای زوجه، که هر کدام ادله ای از کتاب و سنت و قواعد فقهی ایراد نموده اند که قابل نقد نیز می باشد. نگارنده بر این نظر است که با استفاده از ادله لزوم معاشرت به معروف و مطابقت حق استیلاد با شاخصه های «معروف» می توان استیلاد را حق مشترک زوجین دانست بر لزوم توافق نسبت به آن برای حفظ کیان خانواده، اصرار ورزید.

Keywords:

استیلاد , فرزندآوری , فرزندخواهی , قاعده تسلیط , قاعده فراش عزل , معاشرت به معروف