نقش ذهن آگاهی در کاهش اضطراب: شواهد علمی و مکانیسم های موثر

اضطراب یکی از شایع ترین اختلالات روانی معاصر است که سلامت روان و عملکرد روزمره افراد را تحت تاثیر قرار می دهد. مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی با تمرکز بر توجه هدفمند و آگاهانه به تجارب درونی و بیرونی بدون قضاوت، رویکردی موثر برای تنظیم هیجان و کاهش واکنش های تکانه ای به شمار می رفتند. هدف پژوهش حاضر بررسی نظام مند مطالعات انجام شده درباره نقش ذهن آگاهی در کاهش اضطراب بود. این مطالعه از نوع مرور نظام مند بود و مقالات منتشر شده بین سال های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ در پایگاه های SID، Google Scholar، PsycINFO، Web of Science، Scopus، PubMed و Magiran بر اساس معیارهای ورود و خروج مشخص انتخاب و تحلیل شدند. در مجموع ۱۱۲ مقاله با کیفیت متوسط تا بالا به صورت توصیفی و تماتیک بررسی گردیدند. یافته ها نشان دادند که مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی از جمله MBCT، MBS و برنامه های کوتاه مدت آنلاین موجب کاهش معنادار علائم اضطراب در جمعیت های بالینی و غیربالینی شده بودند. این اثرگذاری از طریق بهبود تنظیم هیجان، کاهش نشخوار فکری، افزایش تمرکز و پذیرش بدون قضاوت و تغییرات مثبت در قشر پیشانی و آمیگدالا حاصل گردیده بود. برخی مطالعات نیز پایداری اثر تا چند ماه پس از مداخله را گزارش کردند. در نتیجه، ذهن آگاهی به عنوان رویکردی پیشگیرانه و درمانی موثر می تواند کیفیت زندگی و سلامت روان را ارتقا داده و با قابلیت اجرای گروهی و آنلاین، جایگاه برجسته ای در مداخلات روان شناختی داشته باشد.

Keywords:

ذهن آگاهی , اضطراب , تنظیم هیجان , MBCT , MBSR