فرآیندهای هیدرولوژیکی و ژئوشیمیایی سنگ منشأ کنترل کننده ارسنیک در منطقه کته تلخ (حوضه رود شور)

منابع آبی کته تلخ (به سمت رودشور) که در مجاورت با منطقه افیولیتی سرهنگ-گلبو (شمال غرب تربت حیدریه) قرار دارد مورد بررسی آلایندگی ارسنیک قرار گرفت. نتایج حاصل از این مطالعه نشانداد تمامی نمونه ها دارای مقادیر بالایی از ارسنیک بوده به طوری که در برخی از مناطق همچون گلبو، غلظت ارسنیک بیش از دوازده برابر حد مجاز بود. شباهت های لیتولوژیک سنگ منشأ آبخوان، شیب هیدرولوژیکی منطقه و ژئوشیمی آب های رودشور و مناطق مجاور نشان می دهد که فرآیندهای مشترکی کنترل کننده آرسنیک آب های سطحی و زیرزمینی در سراسر منطقه است . منشاء اصلی آلودگی منابع آب به ارسنیک، از ارسنیک موجود درکانی های سولفیدی به ویژه پیریت و ارسنوپیریت (FeAsS) موجود رگه های سولفیدی منطقه می باشد. با وجود این، سازوکار تاثیر انتشار ارسنیک در فازهای آبی و زمان اقامت آن در آب های زیرزمینی، نامشخص باقی مانده است . مطالعات ژئوشیمیایی در منطقه نشان داد که آرسنیک در سطح یا محیط های نزدیک به سطح آزاد و سپس طی برهمکنش های ژئوشیمیایی به عمق منتقل شده است . حالت های انتشار آرسنیک در فازهای آبی منطقه، از بازه اکسایش جامدات آرسنیک دار تا جابجایی لیگاندهای رقیب، تغییر می نماید . در ابتدا، در حضور سولفیدها و شرایط کاهشی، ارسنیک به صورت گونه تیوارسنیک می بایستی باشد. سپس با وجود اکسیژن و شرایط اکسیدان، ارسنیک تبدیل به ارسنت (arsenate) می شود. بنابراین، انحلال آهن ( III) موجود در اکسیدها و هیدروکسیدهای آهن و نیز انتشار همزمان آرسنیک، منبع اصلی غلظت بالای آرسنیک در آب های زیرزمینی منطقه می باشد.

Keywords:

ارسنیک , افیولیت , کته تلخ (تربت حیدریه)