بازارها تجسمی از اتصال جامعه، اقلیم و سنت در معماری ایران (نمونه موردی، بازار مهاباد)

بازار در شهر سنتی ایرانی یک رودخانه است مانند یک رشته عاطفی،همانطور که جریان صاف و زلال آب در رود به بالا دست چشم دوخته، بازار ایرانی چشم در چشم شرایط اجتماعی و اقتصادی و سیاسی جامعه دوخته است. بازارهای سنتی ایران نقطه تقاطع جامعه شهری و روستایی و عشایری، با بافت یکسانی در زمینه اجتماعی در ایران روبرو بوده هر چند که در نقشها و صورتها متفاوت و اعجاب انگیز هستند. اقلیم و فرهنگ بومی در این میان نقشی جاودانه دارد. اقلیم سرد و کوهستانی نمونه های بارزی از تطابق معماری با شرایط طاقت فرسای طبیعت بوجود آورده است. شهر مهاباد با بازاری که ریشه ای پانصد ساله دارد، با نقش های ماندگاری از گذشته در طرح و رنگ و در فرم و کارکرد، نمونه بارزی از این نوع معماری است. در این مقاله سعی گشته است که در کنار بررسی و تحلیل میدانی بازار مهاباد به نقش های آن در گذشته های دور و نزدیک پرداخته شود. تا بتوان با تحلیلی مناسب و با آموختن درسهای تلخ گذشته خطراتی را که با توسعه مدرنیسم در کمین شهر سنتی و بازار ایرانی است مرتفع نمود خطراتی همچون قطع رشته زلال بازار و نقش اجتماعی پیوند دهنده آن و جایگزینی آن با فضاهایی فاقد اصالت و روح معماری ایرانی و همینطور خطر تهدید جامعه سنت گرای ایرانی وجایگزینی آن با بی محتوایی و اصالت های بدون مفهوم.

Keywords:

بازار سنتی , اشکال بازار , معماری ایرانی , پایداری