معرفی یک محوطه باز دوره پارینه سنگی در شهرستان قاینات، شمال خراسان جنوبی

خراسان جنوبی از جمله نخستین مناطقی است که مورد توجه باستان شناسان علاقهمند به پژوهش دوره پارینه سنگی قرار گرفته است. کارل استنلی کوون آمریکایی در سال 1191 م. غار خونیک را به عنوان سومین محوطه متعلق به دوره .( پارینه سنگی )بعد از غار شکارچیان بیستون کرمانشاه و غار تمتمه نزدیک دریاچه ارومیه(، کاوش کرد )بیگلری 1911 اما بنا به دلایلی چند پژوهشهای دوره پارینه سنگی در شرق کشور استمرار نیافت و این پژوهشها در غرب متمرکز شد. محوطه گدار نوزاج در نزدیکی شهر خضری دشت بیاض واقع در شمال خراسان جنوبی در سال 1911 شناسایی شد. این محوطه بر بلندای تپه ماهوری طبیعی قرار گرفته که جاده بیرجند به مشهد آن را به دو نیمه تقسیم کرده است. محوطه گدارنوزاج درمختصات طول جغرافیایی 957 50 58 شرقی و عرض جغرافیایی 602 37 34 شمالی واقع شده است.بیشترین مصنوعات سنگی به دست آمده در بررسی کوتاه محوطه گدار نوزاج از نیمه غربی آن گردآوری شده است. در جنوب محوطه یک مسیل قرار دارد که به همراه یک چشمه آب مهمترین منابع آبی نزدیک به محوطه بشمار میآیند. بررسی بیشتر منطقه و همچنین مصنوعات سنگی گردآوری شده محوطه گدار نوزاج نشان میدهد که منبع مهم مواد خام Raw Material جهت ساخت مصنوعات سنگی از بستر مسیلی بدست آمده که در جنوب محوطه قرار دارد. بر اساس ریختشناسی مصنوعات سنگی گردآوری شده از محوطه گدار نوزاج مصنوعات بدست آمده به دوره پارینه سنگی میانی و فرا پارینه سنگی تعلق دارند. در ساخت مصنوعات سنگی گردآوری شده از محوطه گدار نوزاج از تکنیک ضربه مستقیم به وفور استفاده شده است. در میان مصنوعات سنگی گدار نوزاج فنآوری لوالوا مشاهده میشود که اهمیت این محوطه را دو چندان میکند. در این مقاله کوشش شده تا در کنار معرفی محوطه گدار نوزاج به عنوان یک محوطه دوره پارینه سنگی، مصنوعات سنگی گردآوری شده از این محوطه نیز به روش مقایسهای تجزیه تحلیل شود

Keywords:

خراسان جنوبی , خضری دشت بیاض , محوطه گدار نوزاج , پارینه سنگی , محوطه باز