هویت در معماری اسلامی ایران

امروزه معماری کشور به جای بی نیازی از پیروی ها و تقلید های نا آگاهانه و سطحی از سایر ملل به دور باطلی از گسترش فرهنگهای بیگانه در سیما و منظر شهری و ناهمگونی روز افزون معماری و شهرسازی دچار شده است و دستمایه قرن ها تلاش و تجربه پیشینیاناین مرز و بوم در عرصه معماری به دست فراموشی سپرده شده است .اموزه در شرایط نا بهنجار شهر ها و بحران پی در پی اجتماعی وانسانی که همگی در پی بی هویتی ساکنان و فضای زندگی آنان و عدم تعلق خاطر ساکنان شهر ها و بیگانگی با فضا ریشه دارد بحثهویت را به موضوعی چالش برانگیزی مبدل کرده است .از آنجا که مفهوم هویت در تداوم تاریخی و پیوستگی آن نهفته است.انسان سنتیبا رویکرد آیینی اسلامی، سعس در حفظ هویت اسلامی و ایجاد اتصال با عالم برتر داشته، به گونه ای که این ذهنیت علاوه بر عواملفرهنگی در واقعیت های عینی نیز متبلور گشته است .و انسان مسلمان در طی تمام مراحل چه در عرصه عمومی و چه در عرصه خصوصیسعس در نشان دادن این هویت و آیین اسلامی در معماری کرده است.در این میان که معماری محصول تعامل انسان با محیط است برای انسان فراتر از کالبد رفته و هیت ساکنان و معماری در آن متبلورشده است .به گونه ای که میتوان فرهنگ و گذسته ساکنان و وقایع تاریخی حیات آنان را به خوبی در فضای شهری و اجتماعی آنانمشاهده کرد که با بهره گیری از تکنیکهای معماری ،تاریخ،هنر و فرهنگ را به گونه ای باور نکردنی به هم گره زده اند .معماری ایران قبلو بعد از اسلام از ویژگی های خاص برخوردار بوده است که در طول زمان آن ویژگی ها را حفظ نموده و در جهت ارتقا آن کوشیده است.با ورود اسلام تفسیر رایج در معماری ایرانی که تقلیدی کودکانه از معماری غرب بوده است به تفسیری عالمانه تبدیل گشت تفسیری کهدر پی یافتن حق تعالی در تمام ابعاد زندگی انسان گشت.گویی معماری ایرانی – اسلامی فارغ از زمان دارای ظرفیت های بی پایان برایتمامی نسل ها و گذارهای حیات میباشد .روح هر ملت در ارزش های دینی آن نمایان است و ارزش های دینی، عمیقترین و لطیف ترینبخش فرهنگی به شمار می آید .معماری اسلامی نیز آیینه ای بوده است که آموزه های معنوی حکومت اسلامی را در خود منعکس کرده است و معماران و هنر مندان اسلام با تمام توان در جهت خدمت به هویت اسلامی خویش تلاش نموده اند و با تاسی با دین مبین اسلام،شهرها و ابنیه ای چشم گیر برپا نمودند که تناسبی تمام با دین و فرهنگ اسلام و شهر سازی ایران داشت . در اینجا این سوال مطرح میشود که آیا هویت در شکل گیری معماری و شهر سازی ایران نقشی ایفا می کند . آیا بخشی از کیفیت فضایی معماری حاصل از توجه بههویت را می توان با استفاده مناسب و بجا از عناصر کالبدی ایجاد کرد؟ بررسی نشان می دهد با توجه به نقش هویت اسلامی در معماریگذشته ایرانی می توان اصول و راهکارهایی برای ارتقای هویت اسلامی در معماری ایرانی به واسطه طراحی و معماری مناسب و برگرفته ازفرهنگ اسلامی تبیین کرد .