مبانی مسئولیت مدنی خسارات وارده بر منابع محیط زیست

مقدمه بحرانها و مشکلات موجود در محیط زیست زائیده تمدن بشری است. انسان به دلیل قدرت خلاقیت وهمچنین فکر و اندیشه خود توانسته برطبیعت فائق آمده و از آن بهرهبرداری نماید و لطمات جبران ناپذیری مثل آلودگی و تخریب منابع بر آن وارد نموده است. بطوریکه معضلات محیط زیست موجب بروز بحران هایی جدی برای حیات بشر در کره زمین شده است. امروزه درد محیط زیست درد مشترک همه انسانها است. که ریشه در بسیاری از مسائل، عدم توجه به معنویت در ارتباط میان انسان و محیط زیست است. دین اسلام پیش از سایر مکاتب و ادیان به مقوله محیط زیست و توسعه آن توجه داشته و آن را شاه کلیدی در راه توسعه جوامع بشری محسوبکرده است و از اینرو انسانها را به حفظ و حراست از این موهبت الهی ترغیب ساخته و حتی در پارهای از موارد به جرم انگاری و تعیین مجازات برای متجاوزان به طبیعت و محیط زیست نموده است. بطوری که در روایتی از نبی اکرم ص این گونه آمده است که: اگر رستاخیز به پا شود و در دست شما نهالی باشد باید اگر می توانید آن را بکارید احسان زررخ، 1811 11 این حدیث اوج اهمیت حفظ محیط زیست را در نظر رسول اکرم ص میرساند. حفاظت از محیط زیست و ایجاد محیطی مناسب برای زندگی انسانها همواره از مهمترین دغدغههای دولتمردان در سراسر دنیا بوده است، به گونهای که غالب ممالک توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه قوانینی را در رابطه با حفظ و صیانت از محیط زیست وضع نمودهاند. در این میان کشور ما نیز به عنوان یکی از پهناورترین کشورهای جهان که دارای گونههای متنوع زیست محیطی است، اقدام به وضع قوانین نسبتاً مناسبی در این زمینه نموده است و دراین راستا از منابع دینی و فقهی خویش که بیشک یکی از بزرگترین منابع موجود در خصوص حفاظت از محیط زیست میباشند بهره جسته است.. خسارت به عنوان یکی از مباحث مهم حقوق، امروزه جایگاه ویژهای در نظام حقوقی کشورهای پیشرفته دنیا دارد. بطوریکه علاوه برخسارت مادی، خسارت معنوی و حتی منافع ممکن الحصول نیز قابل مطالبه است. این موضوع نیز فراخور پیشرفت و تکامل جامعه بشری تغییر کرده و امروزه مفاهیمی دارد که در گذشته فاقد آن بوده است. قواعد پیشرفته لاضرر وتسبیب و اتلاف همه ضررهای ناشی از جرائم اعم از مالی، جانی و حیثیتی را شامی میشود و هیچ زیانی چه عمدی و چه غیر عمدی را بدون جبران باقی نمیگذارد تلاش ما اثبات این موضوع است که خسارت زیست محیطی هرگاه دارای شرایط و عناصر لازم باشند قابل مطالبه و جبران هستند و جبران این گونه زیانها نه تنها با شرع مقدس اسلام و قوانین جاری مغایرتی ندارد بلکه امنیت و عدالت اجتماعی با اجرای کامل آن تضمین میشود. . قانون در صورتی می تواند کارآمد و موفق باشد که ابتدا ادله قانع کننده ای برای لزوم تبعیت از آن وجود داشته باشد. یکی از موضوع های مبانی مسولیت مدنی، این است که افراد و شهروندان چرا و بر چه مبنایی باید از قانون تبعیت نماید. در این مقاله از روش تحقیق کتابخانهای و تحقیقی استفاده شده است