الگوی ژئوشیمیایی و توزیع عناصر مسمومیت زای سنگین در رسوبات رودخانه شور معدن مس سرچشمه، کرمان

محیط ژئوشیمیایی رسوبی یکی از مهمترین بخش های چرخه زیست محیطی عناصر مسمومیت زای سنگین می باشد که تحت تاثیر مستقیم جریان های آلوده بویژه پساب های اسیدی بوده و به لحاظ زیست محیطی یکی از سدهای مهم پاکسازی در مسیر انتقال عناصر آلاینده محسوب می گردد. در این تحقیق، عناصر سنگین در رسوبات رودخانه شور سرچشمه در طول مسیر این رودخانه که پساب های خروجی معدن سرچشمه و واحدهای مختلف مجتمع سرچشمه به آن وارد می گردند، مورد ارزیابی قرار گرفت. توزیع آماری تمامی عناصر آلاینده دارای توزیع غیرعادی همراه با چولگی مثبت می باشد. به عبارت دیگر تغییرات عناصر در یک محیط هموژن صورت نمی گیرد. از طرف دیگر، روند تغییرات در طول مسیر رودخانه نشان می دهد که علاوه بر پساب های خروجی از معدن، وجود برخی باطله ها ناشی از فرایند فرآوری و تغلیظ و همچنین خروجی پساب واحدهای مختلف مجتمع نیز از عوامل موثر در آلودگی رسوبات در مسیر این رودخانه می باشند. بدلیل طغیان های فصلی، رسوبات حاشیه در مقطع عرضی این رودخانه نیز تحت تاثیر عوامل آلاینده قرار گرفته اند. میزان غنی شدگی .و درصد تاثیر عوامل غیرطبیعی در توزیع مقادیر عناصر آلاینده در رسوبات بر پایه غلظت این عناصر در نمونه های مربوط به آبراهه های غیر آلوده در منطقه به عنوان زمینه طبیعی محاسبه گردید. بر این اساس عناصر Sn, AsT Zn, Bi, Cd, Pb, Sb, Mo, S, Cu و W بترتیب شامل بیشترین آلودگی را در رسوبات نشان می دهند. مقادیر بالای عناصر آلاینده در رسوبات بویژه Cu( گاهی تا 10%) و Mo (گاهی تا 5600ppm) و در برخی نمونه ها Au(0/23ppm), Pt(0/012ppm) علاوه بر نشان دادن اهمیت این محیط در پاکسازی عناصر آلاینده از پساب های آلوده به لحاظ اقتصادی نیسز حائز اهمیت می باشند. همچنین بررسی ضرایب همبستگی بین عناصر آلاینده نشان می دهد که تمامی این عناصر دارای همبستگی مثبتی با یکدیگر بوده که ناشی از منشا یکسان، آزادسازی، انتقال و رسوب مشابه این عناصر تحت شرایط سطحی در طول مسیررودخانه می باشد.