بررسی عوامل تاثیرگذار در ایجاد حس مکان در خانه ایرانی

خانه به عنوان مکانی برای سکونت، زمانی پاسخگوی نیازها، توقعات و انتظارات انسان می باشد که در تعامل با محیط، به واسطه کیفیت طراحی، معانی و فعالیت ها را بهبود بخشد و رضایتمندی و حس تعلق را در استفاده کنندگان از آن ایجاد کند. نتیجه این ارتباط عمیق عاطفی و معناگرا، حس مکان نامیده می شود که به صورت عاملی در ایجاد امنیت، لذت و رضایتمندی در فرد نمود پیدا می کند. از دیدگاه کارمونا مکان از برایند سه عامل فعالیت، فرم و تصور ذهنی در یک مثلث تعاملی حاصل می شود. با حضور در یک بنای معماری آنچه که ملموس است و عینیت دارد فضا و آنچه که ذهنیت د ارد مکان است. در واقع تفاوت فضا و مکان در این است که مکان امری فرافیزیکی، ذهنی و پویاست و فضا واقعیتی ایستا که در جای خود ثابت است. مکان ویژگی های خاصی است که در ذهن می ماند و به تجربه و تعلق خاطر تبدیل می شود. در نتیجه هنر معماری خلق مکان و ترسیم آن در ناخودآگاه انسان است. امروزه با توجه به توسعه شهرنشینی و نیاز به مجتمع های زیستی و محیط های مسکونی، شناخت مکان و آنچه حس مکان نامیده می شود وظیفه اصلی طراحان، معماران و برنامه ریزان شهری است. این مقاله به مطالعه مفهوم حس مکان و عوامل تاثیرگذار بر آن پرداخته، با رویکرد اثباتی در جستجوی شناخت و ارائه معیارها و شاخص هایی است که به خلق مکان موفق منجر شود. در انتها نیز تاثیراتی که این حس در ارتقا کیفیت طراحی خانه ایرانی ایجاد می کند بررسی می شود تا اصولی باشد در طراحی خانه هایی مطلوب مانند آنچه که در گذشته معماری ایران با الگوهای مشترک فرهنگی و باورها و اعتقادات ایرانیان و با محیط سکونت آنها پیوند معنایی برقرار کرده است.

Keywords:

مکان , حس مکان , سکونت , تعلق کالبدی , خانه ایرانی