بررسی نمود کالبدی شهر نیکو از دیدگاه قرآن کریم در شوشتر قدیم

شهر پدیدهای است جغرافیایی و بازتابی از مردمان، زمانه و تاریخ خویش. شهرهای تاریخی ایران نیز، از برآیند این ویژگیها به وجود آمدند که پس از ظهور اسلام، با پذیرش اصول اسلامی و نمود جلوههای زیبای اعتقادی در کالبد خود، به نمونههایبیهمتا و آینه تمامنمای تمدن اسلامی بدل شدند. شهر شوشتر ازجمله این شهرهاست. این پژوهش با مداقه در آیات قرآن کریم و با مطالعه کالبد شهر شوشتر قدیم نگاشته شده است. هدف از این پژوهش، بررسی ویژگیهای شهر نیکو از منظر قرآن کریم و تحلیل نمودهای کالبدی این ویژگیها در شهر شوشتر قدیم است. دین اسلام مجموعهای کامل از اصولاخلاقی و قوانین مربوط به اداره الهی جامعه انسانی است که به همه ابعاد زندگی توجه دارد و منبع آن عقل و وحی الهی است. بیتردید این منبع کامل الهی در باب مسائل شهرسازی نیز دستورات معینی دارد که برخاسته از تکریم انسان و هدایت او به سمت کمال الهی است. با دقت در آیات قرآن کریم، میتوان به این نتیجه رسید که خداوند انسان را به آبادگری در محیط دعوت کرده است؛ اما با رعایت عدالت، احترام به حقوق همسایگان، حفظ محرمیت، توجه به اقلیم و نظم کالبدی، تأمین امنیت، تقویت یاد خدا، پرهیز از بیهودهکاری و خودستایی، و پرهیز از تباهی و اسراف. یافتههای پژوهش نشانمیدهد که این اصول در شهر شوشتر قدیم، نمود کالبدی یافتهاند. برای مثال، میتوان به دسترسی عادلانه به امکانات شهر، تقویت حس معنویت با بهکارگیری عنصر سنگ، نور و آب، حفظ زیبایی ظاهری در کنار زیبایی معنایی، پرهیز از بیهودگی با حفظ سادگی فرمها، رنگها، مصالح و بافت اشاره کرد. شوشتر قدیم جلوهای از آشتی انسان با طبیعت به نمایش میگذارد، نمودی کالبدی از جهانبینی غنی ایرانی-اسلامی در فضایی آراسته، آهنگین، هماهنگ و منظم.

Keywords:

قرآن کریم , اسلام , صفات شهر نیکو , شوشتر قدیم