معرفی و تحلیل روش های جایگزین آزمون های غیر مخرب معمول در حوزه تشخیص عیوب سازه های هوافضایی

آزمون های غیر مخرب، طی چندین دهه گذشته به عنوان راه حل اصلی برای شناسایی و کشف عیوب سازه ای در انواع مختلف سازه ها از جمله سازه های هوافضایی مطرح و همواره در حال ارتقاء بوده اند. انواع آزمون های مذکور در طی این مدت به بلوغ و تکامل رسیده و به عنوان ستون فقرات فرآیند عیب یابی در سازه های هوافضایی مورد توجه هستند. لیکن به دلیل وجود برخی محدودیت های ذاتی نظیر ضرورت دسترسی مستقیم به نواحی تحت بازرسی، طولانی بودن زمان آزمایش در سازه های بزرگ نظیر هواپیماهای پهن پیکر و عدم ارائه نتایج بادقت قابل قبول در مواد جدید نظیر کامپوزیت ها، در برخی موارد کارایی مناسبی نداشته اند. در سال های اخیر با افزایش کاربرد ابزارها و تجهیزات الکترونیکی نظیر انواع سنسورها و پردازشگرها و همچنین استفاده از امواج فراصوت هدایت پذیر و نیز روش های مبتنی بر پردازش رایانه ای نظیر شبکه های عصبی مصنوعی، مفهوم جدیدی تحت عنوان پایش سلامت سازهای در کنار آزمون های غیرمخرب، به طور جدی در محافل علمی و صنعتی جهان مطرح شده است. با وجود آنکه فناوری های نوین، نظیر پایش سلامت سازه ای روز به روز عمومیت و کاربرد بیشتری در صنعت و به خصوص صنایع هوافضا پیدا می کنند، اما تنها چند سال است که از آزمایشگاه ها و ماکز تحقیقاتی سر برآورده و عملاً تا رسیدن به مرحله ای که بتوان از آنها در مقیاسی وسیع و مقرون به صرفه اقتصادی استفاده کرد تا حدودی فاصله داشته و نیاز به تکمیل و توسعه هر چه بیشتر دارند. این واقعیت باعث شده است، استفاده از روش های مبتنی بر پایش سلامت سازه ای، به عنوان یک هدف بلند مدت که هنوز نیاز به توسعه و تکامل قابل توجهی دارند، در نظر گرفته شود. در این شرایط سوالی مهم و البته جالب مطرح می شود. آیا روش سومی وجود دارد که به عنوان یک راه حل میانه ( حد واسط آزمون های غیرمخرب و روش های پایش سلامت سازه ای ) مطرح گردد؟ در این مقاله تحقیقات انجام شده برای پاسخ به سوال اساسی فوق مورد بررسی قرار گرفته و تجارب موفق که در مراکز تحقیقاتی مختلف بدست آمده، با ذکر کاربردهای واقعی در حوزه صنایع هوافضا مورد مطالعه قرار گرفته است.

Keywords:

آزمون های غیرمخرب , پایش سلامت سازه ای , سازه های هوافضایی , امواج فراصوت هدایت پذیر , ترموگرافی , برش نگاری