کاربرد دستگاهXRF پرتابل در مطالعات باستان سنجی مواد فرهنگی تاریخی

مطالعه مواد فرهنگی تاریخی حاصل از کاوشهای باستان شناسی یکی از مه مترین اهداف مطالعات باستانسنجی در مسیر دستیابی به پاسخ بسیاری از سؤالات باستانشناسی است. در این راستا مطالعات عنصری مواد و آثار تاریخی عامل مهمی در تحقق این مهم است.به طور سنتی همواره روشهای آنالیزی متنوعی برای نیل به این هدف مورد استفاده قرار گرفته است. از آن جمله میتوان به انواع روش های فلورسنس اشعه ایکس xRF طیف سنجی پلاسمای جفت شده القایی ICP-MS باروش فعال سازی نوترونی INAA اشاره کرد. یکی از روش هایی که در چند سال اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته و به طور مداوم در حال گسترش و بهبود است، استفادهاز دستگاه پرتابل فلورسنس اشعه ایکس است. غیر تخریبی بودن این روش در کنار دقت مناسب و همچنین امکان کاربرد میدانی آنباعث شده است تا این روش به طور روزافزون، محبوبیت بیشتری کسب نماید. ب هخصوص از این روش به طور روزافزون در طبقه بندی و منشأ یابی آثار سفالی و سنگی استفاده شده است. با توجه به ویژگی های منحصربه فرد این دستگاه، به نظر م ی رس د استفاده از آن گسترش بیشتری خواهد یافت. ازاین رو این نوشتار تلاش دارد تا تصویر دقیقی از توانایی ها و محدودی ته ای این روش در اختیارمحققان و دانشجویان قرار داده تا بتوانند با آگاهی بیشتری از این تکنیک در پاسخ به سؤالات خود از آن استفاده نمایند. در اینجا ابتدا توضیح کاملی از ماهیت دستگاه و اصول و مفاهیم اصلی فلورسنس اشعه ایکس ارائه شده سپس انواع کاربردها و تجربیات به دست آمده توسط این دستگاه مرور شده و درنهایت کیفیت دادهها و نحوه تجزیه و تحلیل اطلاعات و روشهای استفاده از این اطلاعات آورده شده است.

Keywords:

فلورسنس اشعه ایکس , دستگاه پرتابل , میراث فرهنگی , منشأیابی , طبقه بندی