شمایل های سببی در زبان فارسی

شمایل گونگی به عنوان مفهومی بنیادین در زبانشناسی شناختی، به وجود انگیختگی میان صورت و معنای ساختهای زبانی اشاره دارد و بیانگر هرگونه تطابق، قیاس و یا شباهت میان صورت یک نشانه و مصداق آن می باشد. در رویکرد شناختی زبان بخشی از نظام شناختی در نظر گرفته می شود که سازمان مفهومی ذهن را باز میتاباند و نشانگر جهان در ذهن گوینده است. براساس این نگرش، تجربه جهان خارج و شناخت در ساختار زبان منعکس می شود و صورت های زبانی کاملاً مرتبط با ساختهای معنایی که قرار است بیان دارند. از برجستهترین مدلهای این رویکرد میتوان به انگارهٔ دستور شناختی لنککر اشاره کرد. این دستور ماهیت زبان را نمادین میداند و زبان را مجموعهای از واحدهای نمادین فرض میکند که به نمادین سازی معنا و تفکر میپردازند. در این مدل اعتقاد بر آن است که ساختهای زبانی از طریق فرآیندهای شناختی برانگیخته می شوند و وجود ساختهای شمایل گونه و انگیخته در زبان امری کاملاً طبیعی تلقی می شود. از جمله ساختهای انگیخته در زبان میتوان ساختهای سببی را نام برد. بر این اساس، در مقالهٔ حاضر از منظر دستور شناختی به بررسی شمایل گونگی در ساختهای سببی زبان فارسی پرداخته می شود و یافته های آن حاکی از آن است که ساختهای سببی زبان فارسی بازتابندهٔ انواع پنجگانهٔ شمایل گونگی نموداری (فاصله، استقلال، ترتیب، پیچیدگی و مقوله بندی) هستند. از این منظر است که نگارندهتمامی این پنج نوع را «شمایل های سببی» در فارسی مینامد.

Keywords:

شمایل گونگی , شمایل گونگی تصویری , شمایل گونگی نموداری , زبانشناسی شناختی , دستور شناختی , ساخت سببی