تبیین چالش ها و ظرفیت های رابطه نقد و نظریه ادبی و ادبیات تطبیقی

هدف این پژوهش، تبیین رابطهٔ نظریه و نقد ادبی و ادبیات تطبیقی و همچنین بررسی چالشها و ظرفیتهای این رابطه است. نخست، دلایل وجود رابطهای تنگاتنگ بین این دو حوزد بررسی می شود. سپس، بهردگیری از نظریههای غیربومی (خارجی) برای خوانش محصولات فرهنگی بومی به عنوان راهکاری در پژوهشهای ادبی و ادبیات تطبیقی پیشنهاد می شود. همچنین، اهمیت و ضرورت چنین رویکردی در حوزهٔ ادبیات تطبیقی ذکر می شود. پس از گذشت شش دهه، هنوز سخن از «بحران ادبیات تطبیقی» در میان است. بروز بحران در مرحلهٔ نخست از رابطهٔ ادبیات تطبیقی و نقد و نظریهٔ ادبی ناشی شد. هم بستگی این دو نه فقط به دلیل شباهتهای آنها در تعریف، بلکه به دلیل اهمیت و ضرورت، اهداف و آرمانهای مشابه آنهاست. ادامهٔ بحران ادبیات تطبیقی به صورتی نو (بحران هویت) نیز زادهٔ تغییر در وضعیت نظریه و نقد ادبی در سطح مجامع علمی و دانشگاهی است. به رغم این ها و شکایت (موجه) موجود در ادبیات تطبیقی نسبت به کار بست نظریه های خارجی برای خوانش آثار بومی، تعامل سازنده و آگاهانهٔ این دو حوزه می تواند ظرفیتهای جدیدی را در پژوهشهای ادبی ایجاد کند. چنین تعاملی ضامن فزونی و گوناگونی هر دو حوزد خواهد بود.

Keywords:

نظریه و نقد ادبی (بومی و غیربومی) , ادبیات تطبیقی , بحران ادبیات تطبیقی