تحلیل معناشناختی و کلامی نام جبار در اسماء حسنای الهی
Publish place: نخستین همایش ملی واژه پژوهی در علوم اسلامی
Publish Year: 1395
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: Persian
View: 555
This Paper With 7 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
FNCLIS01_071
تاریخ نمایه سازی: 21 شهریور 1395
Abstract:
یکی از نامهایی که در قرآن کریم و روایات برای خداوند بیان شده، جبار است. جبار از ماده جبر است و ماده جبر درساخت ثلاثی مجرد به معنای جبران کردن، و در ساخت باب افعال به معنای مجبورکردن است. سه پرسش درباره واژه جبارو کاربرد آن درباره خداوند مطرح است. آیا جبار به معنای جبرانکننده است یا به معنای اجبارکننده؟ دوم آنکه آیا توصیفخداوند به صفت جبار دلیل بر باور جبر است؟ و پرسش سوم آنکه آیا توصیف خداوند به صفت جبار، در حالیکه این صفتدرباره آدمیان عیب و کاستی است، رواست؟ برخی از لغتشناسان و مفسران، جبار را درنامهای خداوند به معنایجبران کننده دانسته اند که این دیدگاه با لغت و شعر عربی، و آیات و روایات مورد بررسی قرار می گیرد. بر اساس شواهد درمنابع ادبی و متون اسلامی، واژه جبار همواره از باب افعال و به معنای مجبورساختن می باشد. برخی از مفسران و متکلمانجبراندیش، توصیف خداوند به نام جبار را دلیلی بر جبر مطلق و نبود اختیار و اراده برای آدمی دانستهاند که در برابر آنانمفسران و متکلمان عدلی مسلک این استدلال را مخدوش دانسته اند و جبار را موافق با دو اصل عدل الهی و حسن و قبحعقلی تفسیر نمودهاند. وصف جبار برای آدمیان، صفت نقص و ذم است؛ زیرا آدمی در مقامی نیست که خود را برتر ببیند ودیگران را بر انجام کاری اجبار کند، ولی خداوند از آن جهت که مرگ و زندگی و بسیاری از احوالات آفریدگانش به دستاوست، به حق جبار نام می گیرد.
Authors
محمد سلطانی رنانی
استادیار دانشگاه اصفهان