بررسی تطبیقی آراء اصولی شهید صدر(ره) و آیت الله سبحانی ( مد ظله ) در بحث وضع و حقیقت و مجاز

این مقاله به بیان و مقاسه آرای آیت الله سبحانی مد ظله و شهید در (ره) در بحث وضع و حقیقت مجاز می پردازد. اولین کسی که نظریه ی تعهد را مطرح می کند محقق نهاوندی در تشریح الاصول است. مسلک تعهد مورد نقد واقع شده و تعهد متکلم به قصد انتقال معنا را خارج از حقیقت وضع دانسته اند و هر دو به نظریه اعتبار روی آورده اند. هر دو نظریه ذاتی بودن رابطه لفظ با معنا را قبول نمی کنند چرا که مستلزم آشنایی افراد بدون تعلیم به لغات دیگر است که این منتفی است. شهید صدر علاوه بر اشکال سابق عدم جواز استعمال مجاز را نیز از اشکالات وارده بر این مبنا قرار می دهند. تفسیر آیت الله سبحانی در منشاء اعتبار به وضع واضع و شرکت استعمال می باشد. شهید صدر (ره) منشاء را وضع واضع دانسته و سببیت واقعی و علقه ی بین لفظ و معنا را گاهی عنایت واضع و در برخی مواقع کثرت استعمال می دانند. وضع به دو قسمت تعیینی و تعینی طبق تفسیر هر دو از اعتباری بودن لفظ و معنا تقسیم می شود. حقیقت، استعمال لفظ در موضوع له می باشد و در تعریف مجاز اختلاف نظر است. شهید صدر مجاز را استعمال در غیر موضوع له می دانند ولی آیت الله سبحانی استعمال در موضوع له همراه با ادعای اینکه از مصادق معنای حقیقی است می دانند.

Keywords:

وضع , لفظ , معنی , حقیقت , مجاز , استعمال