مدیریت نگهداری زهکشهای سطحی دوستدار حفظ محیط زیست

زهکشهای سطحی نقش چند جانبه و حساسی را در شبکه های آبیاری و زهکشی ایفا می کنند و دامنه فعالیت و تأثیر آنها در طرحها بسیار متفاوت است . نقش زهکشهای سطحی در جمع آوری و انتقال رواناب ناشی از بارانهای شدید، رواناب آبیاری و جمع کننده و انتقال زه آب زیرزمینی تا حدودی شناخته شده و مشخص است ولی نقش آنها بعنوان فیلتر سبز در مسیر عبور زه آب شبکه های آبیاری و زهکشی و تأثیر آنها در کاهش حجم و بهبود کیفیت زه آب ، بعنوان دوست دار محیط زیست چندان مورد توجه نبوده است. زه آب شبکه های زهکشی به دلیل شستشوی شوری و املاح خاک و مصرف مداوم انواع کودها و سموم کشاورزی در اراضی به عناصر مختلفی مانند ازت، فسفر، علف کشها و حشره کشها آلوده است و انتقال زه آب آلوده به رودخانه ها، دریاها و دریاچه ها، تالاب ها و خروجی های دیگر ضرر و زیان زیادی را به اکوسیستم و زیستگاههای طبیعی وارد می نماید. جهت کاهش اثرات زیست محیطی و مخرب ورود زه آب به خروجی ها، یکی از راه های کم هزینه و ممکن ، عبور زه آب آلوده از محیط سبز و علفی زهکشهای سطحی است . با عبور زه آب از محیط سبز زهکشهای سطحی، علاوه بر کاهش حجم زه آب و مصرف بخشی از آن توسط علفهای آبزی و نی ، بدلیل جذب انتخابی مواد مغذی مانند ازت و فسفر توسط گیاه ، کیفیت زه آب نیز بهبود یافته و اثرات مخرب و سوء آن در خروجیها به حداقل می رسد. جذب عناصر آلاینده بوسیله گیاهان یا فیتورمدیشن و استفاده از فیلترهای سبز ممکن در مورد بسیاری از آلاینده ها خصوصاً فلزات سنگین کاربرد زیادی دارد و می تواند در کاهش آلاینده های زه آب کشاورزی نیز بکار گرفته شود . با هدف حفظ محیط زنده و سبز در مسیر زهکشهای سطحی ، علاوه بر لزوم تغییر در ضوابط طراحی ، لازمست لایروبی بی رویه زهکشهای سطحی با ماشین آلات سنگین متوقف شده و در صورت نیاز از علف بر در فصول غیرزراعی برای پاک سازی آنها استفاده گردد.

Keywords:

زهکشهای سطحی , فیلتر سبز , زه آب , فیتورمدیشن