بررسی تطبیقی ارزیابی شناختی در رویکرد روانشناسی شناختی و قرآن

دیدگاه های شناختی سلامت روانی و جسمی افراد را تحت تاثیر نوع تفسیر آنها از خود و جهان پیرامونشان می دانند. هرچند دریافت افراد از محیط به واقعیت نزدیکتر و تفسیرشان از آنها منطقی تر باشد از آسیب های روانی و جسمی به دور خواهند بود، در غیراین صورت دچارانواع آسیب های روانی و جسمی خواهند شد. با توجه به رواج این شیوه درمانی در عصر حاضر و توجه خاص درمانگران به آن، این پژوهش درصدد بررسی این مسیله از دیدگاه قرآن است. اینکه درمانگران از چه شیوه های شناختی بهره گیرند تا به بهبودی سریع تر بیمار بینجامند و اینکه این مفهوم در قرآن به چه صورتی بیان شده است پرسش هایی است که این پژوهش درصدد پاسخگوی به آنها بوده است. از آنجایی که داده های روانشناسی بیش از داده های قرآن است، در این پژوهش از روش مقایسه ای نامتوازن بهره می گیریم که تکیه آن بر روی بررسی واژگان مرتبط با موضوع است. یافته ها نشان داد که مسیله شناخت در دیدگاه قرآن از مسایل مهم انسان شناسی است و این مفهوم تحت عنوان واژه های مختلف (حکمه، فقه، فکر، نظر، تدبر، علم، عرف) مطرح شده است. در روانشناسی شناختی، صرف شناخت خود محیط از جنبه حسی و عقلی مطرح شده است؛ اما در دیدگاه قرآنی با انواع دیگری از شناخت مثل قلبی و فطری (دارای دو بعد شناخت و گرایش)، و حیانی (کلام خدا و معصوم) و نوع خاصی از شناخت عقلی (عقل روحانی) مواجهیم. در این دیدگاه (شناخت شناسی الهی) باور به خدا و الزامات آن معیار تفکر منطقی و غیرمنطقی است. حذف یا نقصان این باور (کفر و نفاق) منجر به اختلالات روانی و رفتاری می شود.

Keywords:

شناخت , رویکرد شناختی , سلامت روانی , روانشناسی , قرآن