سنجش شکل ارزیابی شاخص های زیست محیطی در توسعه شهرستان و روستاهای پیرانشهر

امروزه دستیابی به مقوله توسعه به خصوص در معنای متعالی آن، یعنی توسعه پایدار چشم انداز اصلی سیاست های مربوط به توسعه در کلیه سطوح ملی و منطقه ای ارزیابی می گردد. برخورداری متوازن و رعایت تعادل و برابری در دستیابی به شاخص های توسعه در کلیه ابعاد آن، به خصوص در سطح منطقه ای در کشورهای در حال توسعه و به خصوص کشور ما یکی از چالش های اصلی دستیابی به توسعه پایدار با توجه به اصول تعریف شده برای آن است. در این راستا هدف از پژوهش حاضر، سنجش و شکل ارزیابی شاخص های زیست محیطی در توسعه شهرستان پیرانشهر می باشد. بدین منظور شاخص های منتخب پژوهش به 3 کلان مولفه فاصلاب شهری و روستایی، تغییر اقلیم و محیط زیست و گردشگری و محیط زیست شهری تقسیم و در قالب 10 شاخص قابل سنجش در بین روستاهای (منطقه) بررسی شدند. در نهایت با تعیین واریانس عددی شاخص ها، رتبه بندی مناطق بر اساس برخورداری از شاخص های توسعه پایدار سنجیده شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از مدل تحلیل سلسله مراتبی فازی FAHP، مدل تاپسیس فازی FTOPSIS و تحلیل تشخیص در قالب نرم افزار SPSS استفاده شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که: 1- براساس تحلیل داده ها در مدل تحلیل سلسله مراتبی فازی شاخص های فاضلاب شهری و روستای به علت ارزش گذاری کمتر از صفر در اکثر متغیرهای تشکیل دهنده آن در بین روستاهای شهرستان دارای وضعیت نامطلوب می باشند. 2- رتبه بندی روستاهای شهرستان با مدل تاپسیس فازی حکایت از شکاف در امر برخورداری از شاخص های توسعه بین مرکز شهرستان با سایر روستاها دارد که صورت واضح آن را می توان ما بین شهرستان پیرانشهر به عنوان مرکز شهرستان با مجموع برخورداری 0/923 و نزدیک به ایده آل 1 نسبت به میزان برخورداری روستای بزرگ شهرستان یعنی پسوه با 0/239 میزان برخورداری که فاصله تقریبا چهار برابری را نشان می دهد ملاحظه کرد. 3- براساس آزمون تحلیل تشخیص، شاخص های گردشگری و محیط زیست با میزان پیش بینی کلی 0/401 بهتر می تواند فرایند پایداری در توسعه شهرستان را نسبت به دیگر شاخص های توسعه پیش بینی کنند.

Keywords:

توسعه پایدار , شهرستان پیرانشهر و روستاهای , تحلیل تشخیص , مدل فازیر