بررسی تطبیقی نمادهای داستان ضحاک در شاهنامه فردوسی طوسی و اژدهاک در نمایشنامه بهرام بیضایی بر اساس آراء یونگ

در نقد روانشناسانه، منتقد یک علم را به هنر پیوند می دهد و در پی یافتن معانی غیرارادی در زیر ساختارهای آگاهانه ی اثر است و این یعنی همان شناخت و تفسیر کهن الگوهایی که به صورتنمادیندر اثر بروز می کنند. از نظر یونگ رویا، اساطیر، ادبیات و هنر رابطه ی بسیار نزدیکی با هم دارند چرا که کهن الگوها همانگونه که در رویا خود را نشان می دهند در هنر نیز رخ می نمایند و براین اساس یونگ هنرمند را یک انسان جمعی می داند و نه یک انسان منفرد. نگارنده با علم بر اینکه سنت هنری ایرانی همواره معطوف به خلق دنیای آرزوها و ایده آلهای هنرمند بوده و نمادپردازی از ویژگی های اصلی هنر ایرانی محسوب می شود، به منظور شناسایی و تفسیر نمادهای موجود در نمایشنامه ی اژدهاک اثر بهرام بیضایی از آراء کار گوستاو یونگ بهره گرفته و ذهنیات و ناخودآگاه هنرمند را از لابه لای نمادهای موجود در اثر نمایانده است و تفاوت ها و شباهت های نمادهای موجود در اثر مذکور را با روایت حکیم طوس مورد بررسی قرار داده است و میزان اثر گذاری شرایط روحی، فکری و اجتماعی هنرمند خالق اثر در شکل گیری این نمادها را تا حدود زیادی آشکار ساخته است.

Keywords:

اژدهاک , نماد , ناخودآگاه , کهن الگو , شاهنامه , اسطوره قهرمان