نگرش اجمالی بر اسطوره های دست ساخته ی حافظ

اکثر قریب به اتفاق شعرایی که دارای زبانی خاص خود شدهاند، اسطورههای برساخته ای دارند که منحصر به خود آنهاست و اگر بعدها دیگران به نحوی، استفادهای از آنها نمودهاند، یا تقلید صرف از شاعر پردازندهی آن اساطیر کردهاند و یا بعضا موفق به درک زبان ادبی و تخیلی او گردیدهاند.یکی از بزرگترین شعرای ایران که به اسطوره سازی دست یازیده، بی گمان رند شوریده شیراز، حضرت حافظ است. خواجهی نامدار شعر و ادب پارسی که در مسیر تعالی و تکامل خود، صاحب بیان و زبان و ویژگیهای زبان خاص خود شده است، چند مقوله از جمله اسطوره سازی را در جهت تحول و گسترش زبان و معناپروری به کار میگیرد .در دیوان حافظ مشخصا به دو نوع اسطوره بر میخوریم:گروه اول اسطورههایی که در گذشتهی ادبی پیش از حافظ وجود داشتهاند و عینا یا با اندک تغییراتی وارد دیوان حافظ شدهاند مانند سلیمان، خضر، اسکندر، جمشید، آدم، دیو و. ...و گروه دوم اسطورههایی هستند که ذهنی خلاق و تخلیلی حافظانه آنها را پرداخته است؛ اسطورههایی مانند پیر مغان، جام جم، محتسب، مغبچه، زاهد، رند، و پیچیدهترین و رمز گونهترین آنها یعنی حافظ. از دلایل اسطوره سازی و رمزگرایی حافظ میتوان به ترس از حاکمیت و دین فروشان مزور وابسته به حکومت، عامیگری برخی از خواص و خرافه پرستی و کج فهمی تودهی مردم اشاره کرد.آشنایی با ژرف ساخت این اسطوره ها به ما در جهت فهم بیشتر ذهن و زبان حافظ، یاری میرساند.

Keywords:

حافظ , اسطوره , پیر مغان , جام جم , محتسب , رند , مغبچه , زاهد