چارچوب تحقق ترویج علم در نظام آموزش عالی ایران

تولید علم، رفتار علمی و عمل جامعه علمی محسوب می شود اما یافته های اساسی علم، محصول همکاری اجتماعی هستند و به اجتماع تعلق دارند. تولید علم، هنگامی در جهت توسعه پایدار و همه جانبه است که با توجه به نیازهای جامعه هدف، تولید، اشاعه و کاربرد یابد. از سویی با توجه به تخصصی شدن بیش از حد علوم، شکاف خطرناکی میان نخبگان/تولیدکنندگان علم با بدنه جامعه پدید آمده است. اهمیت ترویج علم، نقش پر رنگ آن در پر کردن این شکاف است. همزبانی و برقراری ارتباط آگاهی بخش لازمه بهره برداری از دستاوردهای پژوهشگران در زوایای مختلف جامعه است. تسهیل ارتباطات و همکاری میان متخصصان حوزه های مختلف، ارتقاء درک عمومی، افزایش دسترسی به یافته های علمی و درک اهمیت روش های علمی در پیشرفت های انسانی از جمله اهداف برنامه های ترویج علم در دنیا محسوب می شود. در این مقاله با تاکید بر شکاف موجود در چرخه تولید و مصرف علم، فعالیت نهادهای رسمی و غیررسمی متولی تولید و ترویج علم در ایران، با تاکید بر نهادهای مرتبط با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مورد بررسی و ارزیابی قرار میگیرد. همچنین با توجه به چند بعدی بودن موضوع ترویج علم، چارچوب پشنهادی تحقق آن شرح داده میشود. نقش ارتباطات غیر رسمی در گسترش اشتراک و تحقق هم فهمی قابل چشم پوشی نیست. محفلهای نامرئی در هر رشتهای، نیروی محرک توانمندی در آن زمینه علمی به شمار می آیند. "کمیته ترویج دانش و پژوهش" در گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه فردوسی مشهد با همین هدف آغاز به فعالیت کرده است. بخش انتهایی مقاله نیمنگاهی گذرا به این تجربه دارد و به بیان فرصتهای پیش رو خواهد پرداخت.

Keywords:

ترویج علم , جامعه علمی , جریان علمی , نظام آموزش عالی