بررسی تاثیر نوسانات سریع سطح تراز آب دریای کاسپین بر ویژگی های مورفولوژیکی بخش جنوب خاوری آن با استفاده از RS&GIS

هدف اصلی این پژوهش بررسی و مطالعه تاثیر نوسانات تراز دریای کاسپین بر وضعیت مورفولوژیکی کرانه های بخشجنوب خاوری آن منطبق بر زبانه ماسه ای میانکاله و خلیج گرگان با استفاده از آرشیو تصاویر ماهواره لندست، سنجش ازدور و نقشه های قدیمی دردسترس و توپوگرافی موجود می باشد. دریای کاسپین طی یک صد سال گذشته حدود 3 مترنوسان سطح آب را ثبت نموده است. در واقع، با استناد به داده های دستگاهی دردسترس و بررسی تصاویر لندستمشخص می شود که از 1900 تا 1977 حدود 3 متر کاهش و پس از آن تقریبا تا اواخر دهه 1990 حدود 3 متر افزایشسطح را نشان می دهد. یافته های به دست آمده نشان می دهند که نوسانات تراز دریای کاسپین تاثیر مستقیمی بر وضعیتتکاملی زبانه ماسه ای میانکاله و خلیج گرگان دارد. به عبارت دیگر، تغییرات سطح دریا عامل اصلی کنترل کننده وضعیتمورفولوژیکی لندفرم های منطقه است. به طوری که همزمان با کاهش تراز دریا، با غلبه فرایند انتقال مواد از طریقجریان های کرانه راستا در امتداد کرانه های اسپیت میانکاله با روند باختری- خاوری، این زبانه به حداکثر گسترش و رشدخود رسیده و در نهایت باعث بسته شدن کانال های ارتباطی و خشک شدن گستره زیادی از خلیج گرگان شده است. اما درهنگامی که تراز دریا رو به افزایش گذاشته، به واسطه پیشروی و هجوم آب های ساحلی به سوی خشکی، بخش هایگسترده ای از خشکی های ساحلی به زیر آب رفته و دچار فرسایش شده اند. در واقع افزایش تراز، متناسب با میزان پیشرویخود منجر به بازگشایی کانال های ارتباطی آشوراده، چاپقلی و گاهی مواقع کانال خوزینی گردیده است. همچنین، بر اثربالاآمدن تراز دریا و به زیر آب رفتن بخش هایی از کرانه، تعدادی جزیره از جمله: آشوراده و اسماعیل سای دوبارهشکل گرفته اند. در پایان بایستی خاطرنشان نمود که بخش جنوب خاوری دریای کاسپین باتوجه به ویژگی هایی که داردمی تواند به عنوان یک آزمایشگاه طبیعی ژیومورفولوژیکی برای بررسی چگونگی عملکرد نوسانات تراز دریای کاسپین وواکنش منطقه ساحلی، مورد استفاده پژوهشگران قرار گیرد.

Keywords:

نوسانات تراز آب دریا , دریای کاسپین , زبانه ماسه ای میانکاله , خلیج گرگان , تصاویر لندست , سنجش از دور