بازنگری در حقیقت تاویل

تاویل، برابر تعریفهای مختلفی که از آن ارایه شده است و دیدگاه های گوناگونی که درباره آن وجود دارد خلاصه می شود در اسماء و صفات الهی یا واقعیتهای غیبی دور از دسترس انسان و یا خبرهای علمی قابل مطالعه در وجودانسان و متن طبیعت. این دیدگاه ها افزون بر ناسازگاری که با یکدیگر دارند، با لغت، عرف قرآن و سنت نیز نمی سازند و هیچ گرهی از مشکل زندگی فردی و اجتماعی انسان نمی گشایند، در صورتی که هدایتگری و گویایی از بارزترین صفات قرآن است که هم تنزیل وهم تاویل را نیزدر برمی گیرد.از سوی دیگر انسان در مسیر زندگی هر روز بیش از گذشته خود را گرفتار حیرت و سردرگمی احساس نموده و باسوالهای جدیدترو جدی تر رو به رو می بیند. و از سویی قرآن دست کم در حوزه معارف و رابطه انسان با خدا، رابطه انسان با انسان، رابطه انسان با خودش و رابطه انسان با طبیعت، توان روشنگری و پاسخگویی لازم را دارد: ونزلنا علیک الکتاب تبیانا لکل شیی (نحل/89(در روایتی از امام صادق(ع) آمده است: ما من امر یختلف فیه اثنان، الا و له اصل فی کتاب االله، لکن لاتبلغه عقول الرجال. 1 هیچ امری وجود ندارد که دو انسان درمورد آن اختلاف ورزند و برای آن اصلی در قرآن وجود نداشته باشد، ولی خرد مردان به درک آن نایل نمی گردد.