درآمدی بر تفاوت های الهام و وحی

الهام القاء چیزی در قلب، مخصوص است به این که از جانب خدا . . . (راغب، 1412ق: ماده لهم) یا با واسطه ملک مامور باشد (قریشی، 1361: ج75، ماده لهم). منظور از وحی، کاربرد رسالی آن می باشد، یعنی ارتباط ویژه خداوند با پیامبران . . .. الهام در اصطلاح عرفانی نوعی اخبار و افاضه الهی برای انسان است که او را به انجام عمل فرا می خواند. تفاوت ماهوی الهام و وحی اولیاء مشخص نمی باشد، هر چند به نظر می رسد هر دو در ماورایی بودن مشترک هستند. از این رو الهام خاص که همان علم امام می باشد، از جهت ماهیت با وحی رسالی پیامبر تفاوتی ندارد، ولی با توجه به روایات، سزاوار نیست نام وحی بر آن نهاد. با توجه به برخی ویژگی های وحی و الهام، تفاوت هایی قابل ذکر است که برخی از این جمله اند: وحی از خواص نبوت، الهام از خواص ولایت، روشن بودن منبع وحی برای پیامبر و . . . دریافت های اولیاء الهی غیر معصوم، حتی معصوم فقط به بسط کمی شریعت کمک می کند. از احادیث استفاد می شود که ایمه معصومین (ع) از نوعی علم برخوردار بوده اند و این قبیل علوم شبیه وحی بوده است که تحدیث و شاید الهام نام بردار باشد. علوم اولیاء (عرفا) نیز از منبع علم امامان و پیامبر تغذیه می شود و در رتبه علوم اولیاء معصوم نمی ایستد، از این رو هیچ عارف کاملی ادعای تجارب فربه تر از نبی و امام نخواهد داشت.

Keywords:

وحی , الهام , علم امام , اولیاء الهی , پیامبران