تحلیل غایت افعال انسانی از منظر علامه طباطبایی

علامه طباطبایی را باید جزء فلاسفه ای دانست که بعد از ملا محسن فیض کاشانی تلاش نمود با رویکردی تازه به مسیله علت غایی بنگرد. عموم فلاسفه اسلامی کوشیده اند به اشکالات وارد بر علت غایی پاسخ دهند، اما علامه طباطبایی می کوشد با اثبات کلیت علت غایی از طریق اصل تکامل عمومی، به دو اشکال معروف، یعنی اتفاق انگاری و عبث انگاری پاسخ دهد. به نظر ایشان وجود غایت در همه افعال انسانی به عنوان جزیی از سه دسته افعال طبیعی، الهی و انسانی بدیهی و کلی است، لیکن غایت بر حسب نوع مبدا فعل تفاوت دارد. تفاوت غایت به نظر علامه طباطبایی، به تفاوت علم اثباتی و تفصیلی بر می گردد و غایت مرتبه ای از مراتب وجودی انسان است که با سیر از وجود ذهنی به وجود عینی باعث استکمال فرد خواهد شد.

Keywords:

طباطبایی , غایت , علت غایی , اتفاق انگاری , عبث انگاری