بررسی نحوه توزیع کاربری اراضی شهری در طرح های توسعه بر مبنای دیدگاه عدالت فضایی مطالعه موردی: کلانشهرکرج

هدف از تحقیق حاضر بررسی میزان عادلانه بودن توزیع خدمات شهری و الگوی پرا کنش فضایی آن در شهرکرج برمبنای عدالت فضایی می باشد. تحقیق حاضر از نوع توسعه ای بوده و روش شناسی آن متکی بر توصیفی و تحلیلی است. در این تحقیق برای سنجش معیار میزان دسترسی سا کنان به خدمات شهری قابلیت دستیابی از چهار شاخص ضریب ساختار شهری، ضریب اهمیت خدمات، ترا کم برخورداری از خدمات و نسبت فاصله ای استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که میزان دستیابی سا کنان به مجموعه پنج گانه خدمات شهری آموزشی، درمانی، ورزشی ، فضای سبز و فرهنگی_مذهبی در سطح نابرابری قرار دارد. علاوه بر این نتایج یافته ها از چگونگی پرا کنش فضایی میزان دستیابی و کم جمعیتی در شهر کرج نشان می دهد که این پرا کنش در شهر کرج خوشه ای بوده و تمرکز نیز به سمت محلات برخوردار سوق پیدا کرده است که این وضعیتعمدتا به عدم برخورداری سکونتگاه های غیررسمی که در شرق و شمال شهرکرج قرار دارند، منجرشده است. درمجموع رابطه معناداری بین شاخص هاوجود دارد.بی عدالتی در توزیع خدمات شهری می تواند پیامدهای گونا گونی داشته و شهر را از رسیدن به توسعه پایدار باز دارد از این رو پیشنهاد می شود که مدیریت شهری، رفع بی عدالتی در توزیع خدمات شهری را در اولویت کاری خود قرار دهد. مقادیروضع موجود سرانه کاربری های شهری و عدم تحقق مقادیر حداقل اکثر سرانه کاربری های شهری و نتایج به دست آمده از تحلیل پراکندگی ویلیامسون نشان می دهد که در سطح نواحی شهر کرج با وجود عدم تعادل در توزیع و پراکنش فضایی شاخص ها، اکثر نواحی شهر در زمینه برخورداری از شاخص های مورد مطالعه به ویژه کالبدی در سطحی قرار می گیرند که حداقل نیازهای ساکنان آن هم برآورده نشده است. بنابراین معیار، نیاز به عنوان یکی از مهم ترین معیارهای عدالت فضایی که تحقق آن می تواند تا حدودنسبتا زیادی وجود عدالت فضایی در ساختار فضایی شهر را توجیه کند در این شهر محقق نگردیده است. همچنین نتایج به دست آمده از تحلیل شاخص ناموزون موریس و ضریب همبستگی پیرسون، علاوه بر آن که سطح توسعه یافتگی اجتماعی، اقتصادی و کالبدینسبتا ضعیفی را در مجموع برای شهر کرج مورد تایید قرار می دهند، وجود همبستگی معنادار، خطی و مثبت دوطرفه که بین شاخص های اجتماعی، اقتصادی کالبدی وجود دارد، نشان می دهد که در ساختار فضایی شهر، نواحی ای که ساکنان آن از نظر شرایط اقتصادی- اجتماعی در وضعیت بهتری قرار دارند، از منابع، امکانات و خدمات شهری بیش تری برخوردارند و در سطح بالاتری از نظر توسعه قرار دارند. نتایج نشان دهنده رابطه منفی بین تعداد جمعیت مناطق و سطح برخورداری مناطق از خدمات شهری است.

Keywords:

عدالت اجتماعی , عدالت فضایی , برنامه ریزی شهری , کاربری اراضی , کلانشهرکرج