اهمیت آموزش جنسی در سلامت جنسی نوجوانان کم توان ذهنی آموزش پذیر

کم توانی ذهنی به عملکرد هوشی عمومی کمتر از حد متوسط (بهره هوشی کمتر از 70) اطلاق می گرددکه منجر یا همراه با تخریب همزمان در رفتار انطباقی بوده و در دوران رشد و در سن کمتر از زیر 18 سال پدیدار شده است (AAIDD, 2013). افراد کم توان ذهنی به چهار گروه خفیف یا آموزش پذیر، متوسط یا تربیت پذیر ، شدید یا حمایت پذیر و عمیق طبقه بندی می گردند(سادوک و کاپلان، 1392). بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری شیوع کم توانی ذهنی از سال 1997 تا سال 2008، 1/17٪ افزایش یافته است. بر اساس آمار سازمان بهزیستی در سال 1391 تعداد 855,093,1 فرد معلول در ایران تحت پوشش می باشند که از این تعداد 074,305 نفر معلول ذهنی می باشند (وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی، 1391). نوجوانان کم توان ذهنی مانند افراد عادی از تغییرات مختلفی که در دوران نوجوانی وجود دارد، ازجمله بروز صفات ثانویه جنسی و تمایلات جنسی برخوردارند؛ با این تفاوت که وقوع این تغییرات در این کودکان به علت داشتن بهره هوشی پایین با مشکلات و چالش های بیشتری همراه می باشد. (Akrami & Davudi, 2014). سلامت جنسی هماهنگی و سازگاری جنبه های جسمی، عاطفی، عقلانی و اجتماعی امور جنسی انسان بوده ، به گونه ای که شخصیت، روابط و عشق را ارتقاء داده و پربارتر نماید. سلامت جنسی توانایی فرد برای بیان امور جنسی خود، در چارچوب نظام ارزشی جامعه، قوانین، اعتقادات و فرهنگ جاری، بدون ترس از عفونت های مقاربتی، حاملگی های ناخواسته، اعمال زور، خشونت و تبعیض است (حاتمی، 1392). سکسوالیتی بخشی جدایی ناپذیر شخصیت انسانی است. به منظور توسعه سکسوالیتی انسان و جوامع، حقوق جنسی باید شناخته شده، ارتقا یافته، مورد احترام باشد و توسط همه جوامع دفاع گردد. حقوق جنسی حقوقی است جهانی بر اساس آزادی مسلم، کرامت و برابری همه انسان ها. حقوق برابر جنسی شامل همه اشکال عدم تبعیض بدون در نظر گرفتن جنس،گرایش جنسی، سن، نژاد، طبقه اجتماعی، مذهب و یا ناتوانی هیجانی و یا فیزیکی می باشد (WHO , 2006). سکسوالیتی که به عنوان نوعی لذت برای هر فردی در نظر گرفته می شود، متاسفانه هنوز به عنوان بخشی از حقوق افراد کم توان ذهنی نادیده گرفته شده است. تحقیقات نشان می دهد بستر اجتماعی و فرهنگی مانعی برای کشف تمایلات جنسی در افراد دارای معلولیت ذهنی است (Esmail et al, 2010). نوجوانان کم توان ذهنی به علت محدودیت ذهنی ، از منابع آموزشی که به نوعی استفاده از آن ها نیازمند توانایی ذهنی است محروم بوده و از سویی دیگر ارتباط محدود آنان با جامعه به این روند شدت می بخشد. نوجوانان کم توان ذهنی یاد نمی گیرند چگونه تمایلات جنسی خود را کنترل کرده و بر مبنای قانونمندی های انسانی بروز دهند. درواقع در ابراز خواسته ها و تمایلات خود به شکل جامعه پسند مشکل دارند (Sedighi Arfaee et al, 2014).همچنین این نوجوانان جهت مذاکره در روابط جنسی مشکل دارند. دانش افراد مبتلا به کم توانی ذهنی ضعیف بوده و دسترسی به آموزش با وجود توسعه برنامه ها محدود است . اگرچه امروزه نگرش نسبت به افراد کم توان ذهنی به عنوان افرادی بی گناه و بدون تمایلات جنسی و یا فرد مجرمی که دارای تمایلات جنسی بیش ازحد می باشد تغییر نموده و برای این افراد نیازهای جنسی و حقوقی در نظر گرفته شده ولی با این وجود هنوز نگرش نسبت به ابراز جنسی این افراد دچار محدودیت هایی می باشد(Murphy & Elias, 2006). لذا با عنایت به نقص دانش جنسی در نوجوانان کم توان ذهنی ، والدین و مراقبین آنها و عدم آموزش جنسی مناسب ،این مطالعه مروری به بررسی مشکلات جنسی شایع نوجوانان کم توان ذهنی و اهمیت آموزش جنسی جهت حفظ سلامت جنسی این نوجوانان صورت گرفت.