بررسی تنوع نقوش دست بافته های نمکدان؛ بافتی رایج در میان عشایر بلوچ خراسان

بلوچ های خراسان شامل طوایف مختلفی می شوند که در نواحی شرقی سکنا گزیده اند، سرزمین اصلی بلوچ ها ناحیه سیستان و بلوچستان است که در دوره افشاریه به خراسان کوچانده شدند. تاثیری که همسایگان بر این قوم گذاشتند بعدها موجب پیدایش فرش های بی نظیری گردید که در این میان نمکدان بافی از اهمیت والایی برخوردار است. خلوص وسادگی خاصی در این بافته ها دیده می شود که آن ها را تحسین برانگیز می نماید. درنمکدان های طوایف بلوچ از نقوش منحصر به فردی استفاده شده که بافنده آن اشکال موجود در طبیعت را به انتزاعی ترین شکل درآورده و در رنگ بندی خاص آن؛ با وجود اینکه بافنده می توانسته از رنگ های مختلف استفاده کند؛ از رنگ های تیره و همگن استفاده نموده و چگونگی نقش و رنگ در نمکدان بافی را مطرح می نماید. پژوهش حاضر با توجه به کمبود مطالعات انجام شده درباره نمکدان های بلوچ خراسان؛ با هدف معرفی نقوش نمکدان های بلوچ و تشریح ویژگی های آن از نظر رنگ بندی و طرز بافت آن انجام شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و شیوه جمع آوری اطلاعات از طریق منابع کتابخانه ای، جستجوهای اینترنتی و مشاهدات میدانی است. بررسی نمکدان های بلوچ خراسان نشان می دهد که نقوش این دست بافته ها برگرفته از ذهنیت بافنده بلوچ از مناظر طبیعی اطراف خود است که بصورت انتزاعی درآمده و نوع رنگ بندی آن ریشه در نوعی طریقت فکری دارد که نشان از بیان تواضع و خاکساری در این طوایف دارد.

Keywords:

نمکدان , دست بافت , نقوش و رنگها , عشایر بلوچ , خراسان