نگاهی به نقش جنسیت نویسنده در ارایه جزییات در داستان، براساس دستور نقش گرا

مقاله حاضر تلاشی برای تعیین بسامد و نقش جزییات، با رویکردی مقابله ای بین نویسندگان زن و مرد، در چهارچوب دستور نقش گرای نظام مند است. دو داستان تیله شکسته نوشته سیمین دانشور (1380) و داستان همان طور که بود نوشته جعفر مدرس صادقی (1380) داده های پژوهش حاضر هستند که براساس مفاهیم مطرح در فرانقش اندیشگانی و نظام گذرایی بررسی شده اند. از آنجا که ارایه اطلاعات جزیی در دستور نقش گرا در قالب افزوده های حاشیه ای در متن بازنمایی می شود، ابتدا افزوده های حاشیه ای موجود در هر دو داستان، استخراج و با توجه به اصول دستور نقش گرا و بافت زبانی طبقه بندی شده است. پس از تجزیه و تحلیل داده ها مشخص شد که دانشور نسبت به مدرس صادقی از افزوده های کمتری استفاده کرده است، ولی تنوع افزوده های به کار رفته در آثار او بیشتر است. در هر دو داستان تعداد افزوده های مربوط به مکان ، بیشترین میزان را به خود اختصاص داده است. در اثر نویسنده مرد هیچ افزودهای مربوط به منبع و ظاهر به چشم نمی خورد؛ درحالی که نویسنده زن، این افزوده ها را به کار گرفته است. دانشور تمام آنها را به صورت نقل قول بیان میکند؛ بدین صورت که وی در روایت داستان از دهان شخصیت اول، در هر موقعیتی به خوبی حرف های دیگران را به خاطر می آورد. همچنین در داستان نویسنده زن موقعیت هایی که دلالت بر عواطف و احساسات دارد، بسیار به چشم می خورد و این موارد با استفاده از انواع مختلف افزودهها منتقل می شود. به نظر می رسد بررسی متون ادبی از این منظر، زوایای جدیدی از این آثار را در ادبیات داستانی، نقد ادبی و سبک شناسی آشکار می کند. معرفی این مقوله و کاربست آن در سبک شناسی داستان از دیگر اهداف جستار حاضر است

Keywords:

دستورنقش گرای نظام مند , هلیدی , فرانقش اندیشگانی , افزوده های حاشیه ای , داستان