حدوث عالم از دیدگاه ابن سینا و حکیم سبزواری

ابن سینا در بحث از مناط نیازمندی اشیا به علت، برخلاف متکلمان، معتقد است کهاین نیاز به امکان اشیا برمی گردد نه به حدوث زمانی آنها. او با توجه به تفاوت بینحدوث و امکان متعلق فعل فاعل را وجود شیء ممکن می داند. از این رو ابن سینا بهحدوث ذاتی عالم قایل است. اما حکیم سبزواری با رویکردی کاملا عرفانی نظریهحدوث اسمی را مطرح کرده است. از نظر او وجود ممکنات، ناشی از صمق ربوبیبوده و لذا مسبوق به عدم نمی باشند و هیچ حدوثی در آنها راه ندارد. از سوی دیگروجود منبسط به عنوان فعل حق در عالم دارای مراتبی چون مرتبه عقل و سپسمرتبه نفس، مثل معلقه، صور نوعی و جسمیه و هیولا می باشند. این مراتب مسبوقبه عدم و متاخر از مرتبه احدیت و حادث هستند. این اسما و رسوم به دلیل اینکهحادث اند، در نهایت زایل می شوند.

Keywords:

حدوث ذاتی , حدوث اسمی , قدم زمانی , ماهیت , وجود , امکان , ابن سینا , سبزواری