ارتقای اقتصادی-اجتماعی و معیشت آبخیزنشینان با استفاده چند منظوره از مراتع

یکی از اساسی ترین اصول در بهره برداری از منابع طبیعی اصل توسعه پایدار در کنار بهره برداری مستمر و اصولی از آن با نگرش به حفظ منابع پایه (آب، خاکو گیاه) می باشد. البته در کنار این مسیله تلاش در راستای اصلاح و توسعه و احیای این منابع نیز حایز اهمیت می باشد. متاسفانه طیسالیان متمادی بهره برداری های غیر اصولی و خارج از ظرفیت موجب بروز اختلالاتی در این اکوسیستم های طبیعی گردیده است. بطوریکه بروز سیل وسیلاب، گرسنگی دام ها و توسعه بیابان از پیامدهای این اختلال بوده است. در این راستا استفاده چند منظوره از مراتع براساس پتانسیل فعلی آن که تحت عنوان شایستگی مرتع می باشد دارای اهمیت است. در این تحقیق ارزیابی پتانسیل مراتع منطقه فیروزکوه برای استفاده های غیر از چرای دام مدنظر قرار گرفته است. نمونه برداری در واحد های مطالعاتی به روش تصادفی با استقرار تعداد مناسب ترانسکت 50 متری با فرود آوردن یک میله فلزی انجام که در آنها به ترتیب فراوانی نسبی گیاهان مرغوب مرتعی، دارویی وشهدزا مورداندازه گیری قرار گرفت. برنامه ریزی جهت استفاده چند منظوره از مراتع بر اساس انتخاب چهار معیار شایستگی گیاهان مرغوب مرتعی، گیاهان دارویی، گیاهان شهدزا و گردشگری به روش فایو(1991) با بکارگیریسیستم های اطلاعات جغرافیایی در مقیاس 250000/1 انجام گردید. نتایج نشان داده که 109گونه گیاهی در فلور شهرستان فیروزکوه وجود دارد که از این تعداد 36 گونه در محدوده 10 تیپ برداشت شده مورد ارزیابی قرار گرفت. از این تعداد 6 گونه به عنوان گیاهان مرغوب مرتعی، 13 گونه گیاهان شهدزا و 10 گونه گیاهان دارویی تشخیص داده شد. از نظر شایستگی 72 درصد از منطقه مورد مطالعه از شایستگی عالی و خوب برای استفاده زنبورداری، 46 درصد از شایستگی عالی و خوب برای استفاده بانک بذر و 73 درصد نیز از شایستگی عالی وخوب برای استفاده گیاهان دارویی برخوردار هستند.

Keywords:

شایستگی مرتع , استفاده چند منظوره , فیروزکوه , ارتقای اقتصادی-اجتماعی