مقدمات انسداد باب علم از دیدگاه اصولیون

بیشترین اختلافات در بین علمای علم فقه و اصول، در احکام فرعی است. اساس و پایه ی صدور خیلی از این احکام اماراتی مانند خبر واحد و ظواهر الفاظ می باشد. بدیهی است که امارات به این دلیل که یقینی نبوده و ظنی هستند، در آن ها احتمال خطا و اشتباه وجود دارد. چه بسا بسیاری از احکام فرعی که توسط مجتهد براساس این امارات صادر می شود، مغایر با حکم واقعی باشد که در لوح خداوند ثبت است. این موضوع بحث های زیادی را پیش آورده و اختلافات زیادی را بین مجتهدین باعث شده است. در این رابطه پرسش های متعددی مطرح شده است که یکی از آن اصطلاحات انسداد باب علم می باشد: انسداد، یعنی مسدود بودن راه علم و یقین به مقاصد شارع: روایات که عمده منابع حقوق اسلام است ظنی الصدور و ظنی الدلاله است. ظواهر الفاظ هم در کتاب ظنی الدلاله است هرچندکه فطعی الصدور است. ناگزیر باید به هرظن عمل کرد. این نظریه که فعلا برافتاده است به ظن مطلقی معروف است. مخالفان آن نظررا انفتاحی نامیده اند .که راه علم برای مکلف باز است. علما در مسایل اعتقادی یعنی اصول عقاید همانند وجوب شناخت خداوند، صفات او و ضرورت شناخت پیامبران و ایمه (علیهم السلام) و معاد و... انفتاحی اند. یعنی دلایل زیادی از عقل و نقل وجود دارد که انسان را به احکام اعتقادی می رساند و برای انسان قطع و یقین حاصل می شود.