بررسی و تحلیل عنصر خطاب و طلب در ساقی نامه ها

 ادب غنایی فارسی گستره وسیعی دارد. یکی از انواع ادبی موثر، ساقی­نامه­هاست که در آن با دو نوع، ساقی­نامه­ و مغنی­نامه­ روبرو هستیم. شاعر با مخاطب قرار دادن ساقی غالبا از او باده می­طلبد. مغنی نامه نیز در خطاب به مغنی است در طلب سرودن و نواختن. ساقی نامه ها را به دلیل خطاب های آنها، گاه شعر خطابی نامیده اند. با توجه به اهمیت عنصر خطاب و طلب در ساقی نامه و ضرورت شناخت عمیق تر آن به عنوان یکی از انواع گسترده متون غنایی، تحلیل خطاب ها و طلب های موجود در ساقی نامه از لحاظ شکل و محتوا، هدف این پژوهش تعیین گردید. این مقاله با روش کتابخانه ای و به شیوه تحلیلی توصیفی مورد بررسی قرارگرفت. با بررسی ساقی نامه ها معلوم می شود که در این نوع، تمامی خطاب ها به ساقی، مطرب و مغنی نیست؛ خدا، زاهد، ناصح، واعظ، محتسب، پادشاه و اشخاص و امور دیگر نیز مورد خطاب شاعران واقع شده اند. تمام درخواست ساقی نامه سراها نیز باده نیست، بلکه ساقی، حوض کوثر، فیض پیامبر، می عیش، جام دانش، می وحدت، می نیستی و ... نیز از درخواست های آنان است.

Keywords:

ادب غنایی , ساقی نامه , مغنی نامه , خطاب , طلب