شبکه معنایی اخلاق سیئه در قرآن

از روش های نوین در تحقیق و پژوهش در قرآن، معناشناسی واژه های قرآنی است. در این نگرش، پس از انتخاب کلمات کلیدی قرآن، میدان های معناشناختی هر واژه به همراه ارتباط نظاممند  میان آنها بررسی شده تا برخی از لایه های معنایی آیات ظاهر می شود.    در این جستار با استفاده از روش یاد شده، شماری از واژه های کلیدی اخلاق سیئه را در حوزه های لغت، تفسیر و سیاق آیات ارزیابی می کنیم و پس از تبیین هسته معنایی هر واژه، به ارتباط میان آنها می پردازیم تا با کشف معارف جدید از قرآن اندیشه نظام دار بودن آن معارف روشن شود.   آنچه در این مقاله بدان اهتمام می ورزیم، این است که جهان بینی قرآن خدا مرکزی است، یعنی هیچ مفهوم عمده ای در قرآن  جدا از مفهوم خدا وجود ندارد و اخلاقیات انسانی، بازتاب ضعیف و رنگباخته و تقلیدی ناقص از صفات پروردگاری است. هرگاه ستر و پوشاندنی ( کفر)، بر این بازتاب قرار گیرد، سر حلقه اخلاق سیئه مس شود که ضلالت، فسق، شرک، ظلم، هوی،... را به دنبال دارد. واژه های مذکور از واژه های اصیل و توصیفی با محتوایی واقعی هستند که بهد صورت اصطلاحات اخلاقی مهم در سطح اول زبان اخلاقی است و در طبقه بندی نظام ارزشی قرآن، جایگاه خاصی دارند.  

Keywords:

کلید واژه ها: هسته معنایی , نص , سیاق , نظام اخلاقی , کفر , شرک , فسق , ضلال , شقاق , ظلم , اثم