نگاهی به روند مدیحه سرایی در دیوان ملک الشعرا بهار

مدح، سخنی ستایشگرانه است که برای تاثیر در ممدوح به مقتضای حال ایراد می شود. ستایش ویژگی های نیک ممدوح بر پایه ی احوال نفسانی او. این شیوه ی سرایش شعر که بیشتر وسیله ی انتساب شاعران به فرمانروایان برای رسیدن به جاه و مال و سبب دور شدن آنها از وظیفه ی خطیر شاعری بوده، از دیدگاه روان شناسی و جامعه شناسی قابل تامل است. مدیحه سرایی پیشینه ای به قدمت شعر فارسی دارد و شاعران به دلیل نیازهای مادی و معنوی، نیاز به حامی و حفظ اثر اشعار مدحی سروده اند. ملک الشعرا بهار نیز که شاعری سنت گراست گونه هایی از مدیحه سرایی در اشعارش دیده می شود. از آن جا که به نظر می رسد شخصیت آزادی خواه بهار با این گونه شعر در تقابل باشد، در این مقاله با دیدگاهی متفاوت این بخش از شخصیت و شعر او که کمتر مورد توجه قرارگرفته است، بررسی می شود. یافته های این پژوهش نشان می دهد بهار از ابتدا تحت تاثیر عوامل یادشده به سمت مدیحه سرایی گرایش داشته اما در ادامه با تغییرات سیاسی-اجتماعی، انتظارات جامعه و تحولات روحی و فکری مدیحه گویی را با نصیحت و نکوهش همراه ساخته، اگرچه که هرگز جانب مدح را رها نکرده است.

Keywords:

مدح , مدیحه گویی , ملک الشعرا بهار , پادشاهان