برآورد شکاف سیاستی و تمکین مالیات بر ارزش افزوده؛ مطالعه موردی استان های کشور

هدف این مقاله، ارائه روشی برای اندازه گیری شکاف مالیات بر ارزش افزوده به تفکیک شکاف تمکین و سیاستی در سطح استان های کشور است. به منظور ارزیابی شکاف مالیاتی در استان های کشور از جداول داده ستانده منطقه ای و مدل مفهومی ارائه شده توسط صندوق بین المللی پول استفاده شده است. بر اساس برآوردها، در سال 1390 شکاف سیاستی کل کشور حدود 61 هزار میلیارد ریال و شکاف تمکین حدود 7/29 هزار میلیارد ریال است. به عبارتی، حدود 70 درصد از شکاف مالیات بر ارزش افزوده به شکاف سیاستی تعلق دارد که عمدتا به دلیل گسترده بودن سطح معافیت ها، بخش قابل توجهی از پایه بالقوه مالیات بر ارزش افزوده مشمول مالیات نمی شود. نتایج نشان می دهد شکاف سیاستی و تمکین نسبت به پایه بالقوه مالیات برارزش افزوده به ترتیب از 31 تا 66 درصد و بین 3 تا 36 درصد در سطح استانهای کشور در نوسان بوده است. استان تهران با 36 درصد بیشترین و استان سیستان و بلوچستان با 3 درصد کمترین شکاف تمکین نسبت به پایه بالقوه مالیات بر ارزش افزوده را داشتند. با توجه به توزیع متفاوت منابع سازمان امور مالیاتی و توزیع نابرابر فعالیت های اقتصادی در استان های کشور و تعلق معافیت های قانون مالیات بر ارزش افزوده به نسبت های متفاوت در آنها، ضمن توصیه به بازنگری در معافیت های قانون مالیات بر ارزش افزوده و هدفمند کردن آنها، پیشنهاد می شود به منظور کاهش فرار مالیاتی، سازمان امور مالیاتی تمرکز خود را معطوف به استان هایی نماید که بیشترین شکاف تمکین را دارند.

Keywords:

مالیات بر ارزش افزوده , شکاف سیاستی , شکاف تمکین , اعتبار مالیاتی